چهار قفله شدن ارز دیجیتال

رمزارزها به همان سرعت که در جهان شناخته شدند، در ایران نیز رشد کرده و با اقبال بخشی از جامعه به‌ویژه جوانان روبه‌رو شدند. ارزیابی‌ها حاکی از آن است که حدود ۸ میلیون ایرانی صاحب رمزارز هستند.

به گزارش اکو ۳۶۵ و به نقل از همشهری آنلاین، رمز ارزها به همان سرعت که در جهان شناخته شدند، در ایران نیز رشد کرده و با اقبال بخشی از جامعه به‌ویژه جوانان روبه‌رو شدند. ارزیابی‌ها حاکی از آن است که حدود ۸ میلیون ایرانی صاحب رمزارز هستند؛ با این حال هر روز خبر تازه‌ای درباره کلاهبرداری رمزارزی منتشر شده و در بلبشوی این بازار نوپا عده‌ای سرمایه‌شان را برباد می‌دهند. بخش قابل‌توجه صاحبان رمزارز به قصد سرمایه‌گذاری وارد این بازار شده‌اند و بخشی نیز دادوستد در این بازار را به‌عنوان شغل و حرفه خود انتخاب کرده‌اند. اگرچه کاربران ایرانی این روزها بیش از گذشته به خرید و فروش رمزارزها روی آورده‌اند اما در حوزه قانونگذاری هنوز ابتدای مسیر هستیم چراکه نبود قوانین درباره رمزارزها و رویکردهای متفاوتی که در این حوزه وجود دارد، باعث شده ساماندهی در این عرصه با کندی روبه‌رو شود درحالی‌که به اعتقاد کارشناسان، رمزارزها یک ادبیات جدید در اقتصاد دنیا به شمار می‌روند اما همگان متفق‌القولند که لازم است نهادهای مسئول هرچه سریع‌تر در این حوزه قانونگذاری کنند چراکه در لوای بی‌قانونی، شاهد خواهیم بود که  عده‌ای به میدان آمده و از اموال و دارایی‌های مردم سوءاستفاده خواهند کرد.

افزایش چشمگیر پرونده‌ها در حوزه رمزارز و سرمایه‌گذاری در این حوزه طی ۲ سال اخیر، گواه همین ضرورت و اهمیت است و در کنار آن، این قانونگذاری کمک خواهد کرد اموال و پول‌های مردم به سمت صرافی‌های ناامن و مشکوک خارجی هدایت نشود. به‌خصوص آنکه در سال‌های اخیر، شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی و معتبری وجود دارند که دانش فنی و زیرساخت‌های لازم برای مدیریت شفاف تبادل ارزهای دیجیتال را دارا هستند و با تعلل، نباید اجازه داد تا فرصت‌های سرمایه‌گذاری داخلی از بین برود.

ثبت صرافی ارز در روستا با یک میلیون تومان

تعلل برخی نهادهای مسئول و عدم‌ابلاغ شرایط و ضوابط مدون و قانونی برای ساماندهی پلتفرم‌ها و سامانه‌های ایرانی فعال در حوزه خرید و فروش ارزهای دیجیتال موجب شده تا موجی از صرافی‌های آنلاین در بستر شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی، به تبلیغات مشغول شوند.

این تبلیغات از یک‌سو باعث به‌وجود آمدن اعتماد در میان بخشی از کاربران ایرانی و انتقال اموال و پول‌های آنها به حساب‌های مذکور و از سوی دیگر، باعث سخت‌تر شدن برخورد نهادهای مسئول همچون پلیس فتا با این پلتفرم‌ها به‌دلیل امکان مسدود شدن دارایی مردم خواهد شد.

به‌طور مثال در ماه‌های گذشته، یکی از بیشترین تبلیغات در حوزه صرافی‌های رمز ارز ایرانی متعلق به مجموعه‌ای است که براساس آگهی‌های قانونی روزنامه رسمی، دفتر مرکزی خود را در یکی از روستاهای شمال کشور قرار داده است. نکته قابل‌تامل دیگر ثبت سرمایه یک میلیون تومانی برای تاسیس این شرکت در سال ۱۴۰۰ است و درحالی‌که موضوع فعالیت آن، پشتیبانی نرم‌افزارهای رایانه‌ای ثبت شده، اقدام به راه‌اندازی پلتفرم خرید و فروش رمزارز و تبلیغات فراوان برای جذب کاربر کرده است. چنین روندی که صرفا مبتنی بر جذب کاربران ایرانی با تبلیغات بیشتر و وعده‌هایی همچون پرداخت وام درصورت انتقال دارایی‌های دیجیتال به‌حساب چنین پلتفرم‌هایی باشد، موجب خواهد شد تا در آینده نزدیک، امکان نظارت و اعتبارسنجی مجموعه‌های داخلی توسط نهادهای مسئول، عملا غیرممکن و برخورد با این وب‌سایت‌ها بسیار سخت باشد.

بسیاری از کارشناسان و فعالان بازار کریپتو اعتقاد دارند باید در این روند جدید اقتصادی، در فضایی شفاف و قانونمند حرکت کنیم چراکه قطعا کاربران و پلتفرم‌ها و سایر بخش‌های فعال در این حوزه نیز از وجود قانون در حوزه رمزارزها استقبال خواهند کرد اما تعلل و اختلافات میان‌دستگاهی باعث خواهد شد تا سردرگمی و اضطراب میلیون‌ها کاربر ایرانی برای مدیریت دارایی‌های دیجیتال خود، افزایش یابد.

سلام گرگ بی‌طمع نیست

شاید تقریبا برای همه کاربران فضای مجازی پیش آمده باشد که یک اکانت ناشناس با محتوای به ظاهر معمولی به آنها پیام می‌دهد. این اکانت‌های ناشناس با عباراتی چون «سلام»، «روز خوش» و… تلاش می‌کنند که زمینه یک گفت‌وگوی ساده را فراهم کنند؛ درحالی‌که بیشتر این اکانت‌ها با هدف کلاهبرداری به شیوه‌های مختلف، ازجمله مهندسی اجتماعی تلاش می‌کنند کاربران را به دام بیندازند. بهترین روش برای در امان ماندن از دام این اشخاص، بلاک و ریپورت‌کردن آنهاست. البته این کلاهبرداران ناامید نمی‌شوند و اکانت جدید دیگری برای فریب کاربران می‌سازند.

سوءاستفاده از باورها

عناوین و نام‌های مورد احترام ممکن است محملی برای سوءاستفاده عده‌ای خاص باشد. پیش از این هم چند مؤسسه مالی‌واعتباری با انتخاب اسامی مقدس و با وعده وام و سود کلان شرایط را برای سوءاستفاده خود فراهم کرده بودند.

اکنون با توجه به ایام عزاداری ماه‌های محرم و صفر، نامی جدید برای کلاهبرداری از مردم با وعده سود بالا توجه‌ها را به‌خود جلب کرده است. این کوین بدون پشتوانه همچنین وعده اعطای وام به کاربران را برای فریب آنها در تبلیغات خود برجسته کرده است. این سوداگران در تبلیغات خود با استفاده از کلیدواژه‌هایی همچون ورود جامعه مسلمان به این ارز و استفاده از بخشی از درآمد این پروژه برای اهدای وام قرض‌الحسنه و اشتغال‌آفرینی قصد تهییج اعتقادات مذهبی کاربران و فریب آنها را دارند. این کوین بدون پشتوانه در بخش دیگری از تبلیغات خود با وعده رشد ۳هزار درصدی سرمایه‌گذاری در این پروژه قصد فریب کاربران با رویای چنین سودهایی را دارد.

کینگ مانی و بیش از ۴ هزار مالباخته

یکی از بزرگ و جنجالی‌ترین کلاهبرداری‌های ارز دیجیتال در کشور پرونده کینگ‌مانی است. این شرکت که از سال ۱۳۹۱ مجوز فعالیت بازاریابی شبکه‌ای را اخذ کرد، با استفاده از شبکه افراد زیرمجموعه خود نسبت به فروش محصولات مختلف اقدام می‌کرد. آنها مبادله رمزارز جعلی کینگ‌مانی را به سرعت رواج دادند و طولی نکشید که عده زیادی از فعالان این حوزه به خرید و فروش این رمزارز گرایش پیدا کردند. همچنین با هدایت برخی مدیران و لیدرهای شرکت و ترویج در شبکه بازاریابان، وجوه کلانی از اشخاص مختلف در قالب سرمایه‌گذاری در این ارز دیجیتال، اخذ شده است. گردانندگان کینگ‌مانی، با ایجاد نوسانات قیمتی به‌صورت ساختگی و غیرواقعی، اشتیاق و رغبت مضاعفی در اعضای شرکت برای سرمایه‌گذاری بیشتر در این رمزارز جعلی به‌وجود آوردند؛ به‌طوری که قیمت هر واحد کینگ‌مانی در چندماه به‌صورت غیرواقعی از ۴یورو به چندین هزار یورو افزایش یافت. در چنین شرایطی بود که به‌تدریج کلاهبرداری این شرکت از مردم برملا و مشخص شد که آنها از دست‌کم ۴ هزار نفر کلاهبرداری کرده‌اند.

در جلسه محاکمه متهمان اصلی این پرونده نماینده دادستان پشت پرده فعالیت کینگ‌مانی را برملا کرده و گفت: این افراد متهم هستند به مشارکت درکلاهبرداری شبکه‌ای منجر به اخلال در نظام اقتصادی کشور از طریق ایجاد رمزارز جعلی به اسم کینگ‌مانی و توزیع ارز جعلی بین مردم و ساخت کارت فاقد اعتبار به نام بوست کارت و اخذ حداقل ۲۰۰یورو جهت دریافت این کارت جعلی جهت خرید از فروشگاه‌های مورد ادعا که وجود خارجی جهت عرضه کالا با ارائه بوست‌کارت ندارد. اعضای این باند ضمن ایجاد رمزارز جعلی کینگ‌مانی و ترویج آن بین مشتریان ارز مورد اشاره را به وجه رایج در صرافی ساختگی یوتی‌بایت تبدیل کرده و اسامی کاربران خریدار رمز ارز را در کشور گرجستان ثبت کرده‌اند. متهمان سپس با تبلیغ گسترده به سود سرشار خرید ارز جعلی کینگ‌مانی پرداخته و در این راه تا جایی پیش رفته‌اند که در اواسط فعالیت متهمان این ارز جعلی از قیمت ارز دیجیتال بیت‌کوین که در سراسر جهان به‌عنوان ارز حقیقی خرید و فروش می‌شود بالاتر می‌رود. مشتریان برای خرید این ارز جعلی از طریق جابه‌جایی بیت کوین، یورو و یا دلار اقدام می‌کرده و با واریز وجه نقد به‌حساب شرکت بادران‌گستر به مدیرعاملی متهم ردیف دوم و به ریاست هیأت مدیره متهم ردیف اول اقدام به خرید رمز ارز کینگ‌مانی می‌کرده‌اند. کیفرخواست کنونی۴ هزار و ۱۰۰نفر شاکی دارد و کیفرخواست دوم هزار و ۳۰۰ شاکی دارد و به جهت اضافه شدن شکات ممکن است کیفرخواست دیگری هم به آن اضافه شود. با مانور و تبلیغات فراوان متهمان پرونده، رمز ارز کینگ‌مانی افزایش قیمت پیدا کرد و خرید گسترده‌ای از سوی مردم صورت گرفت ولی متأسفانه پس از اینکه مشخص شد این رمزارز جعلی است ارزش اقتصادی آن سقوط کرد و موجب حیف و میل شدن دارایی بسیاری از مردم ‌شد.

مراقب پیامک‌ها باشید

در دنیای ارزهای دیجیتال هر نشانه‌ای را باید جدی گرفت. مثلا همین چند روز قبل در پیامکی عمومی از مشتریان یکی از صرافی‌ها خواسته شده دارایی‌های خود را به سرعت از این مجموعه خارج کنند. تعدادی از کاربران، پیامکی دریافت کردند مبنی بر اینکه اطلاعات محرمانه کیف پول‌های آنها افشا شده و به‌زودی در اختیار عموم قرار خواهد گرفت. در این پیامک از مشتریان خواسته شده دارایی‌های خود را به سرعت از این مجموعه خارج کنند.

این اتفاق بار دیگر امنیت و زیرساخت صرافی‌های رمزارز داخلی کشور را به چالش کشیده و موجی از نگرانی را در میان فعالان این بازار به راه انداخته است. این در حالی است که سقف برداشت از حساب کاربری صرافی‌ها روزانه ۲۵ میلیون تومان بوده و امکان خروج یکباره تمام سرمایه‌ها میسر نیست. همین امر بر اضطراب و نگرانی سرمایه‌گذاران دامن زده است.

به‌دنبال انتشار گسترده این پیامک، این صرافی مجبور به واکنش شد و اعلام کرد: پیامکی جعلی به‌صورت انبوه به حدود ۵۰۰ نفر ارسال شده است و صرافی، سرشماره را مسدود ساخته و تمام پیگیری‌های لازم را جهت شناسایی عاملان انتشار این اکاذیب در پی گرفته است.

این پیامک از یک سرشماره اشتراکی بین کسب‌وکارهای مختلف، با مضمونی از این قرار که «اطلاعات کیف‌پول‌های کاربران افشا شده و به‌زودی منتشر می‌شود» و «امروز آخرین فرصت برای خارج کردن دارایی است» به افراد ارسال شده و پیگیری‌ها در این‌باره ادامه دارد.

تشخیص کلاهبرداری

تشخیص کلاهبرداری یک پروژه رمزارزی نیاز به هوش فوق‌العاده ندارد. نخستین نشانه یک کلاهبرداری به‌طور کلی، ایجاد وسوسه سود کلان در مدت کوتاه است. قبل از هر اقدامی در این حوزه، باید چند سؤال از خود پرسید. اگر فرد یا کسب‌وکاری می‌تواند چنین سود بالایی بدهد، چرا خودش از آن بهره نمی‌برد و می‌خواهد به «من» بدهد؟ در مورد پروژه‌ها می‌توان سؤال کرد که این پروژه جدید چه تفاوتی با پروژه‌های دیگر دارد؟ یا اگر در کسب‌وکاری قرار است از بلاکچین استفاده شود و یک توکن خلق شود، این کسب‌وکار و حوزه، نیازی به بلاکچین دارد یا نه؟ آیا استفاده از بلاکچین در این حوزه اصلا صرفه اقتصادی دارد؟»

تصویب سند راهبردی رمزارزها تا پایان امسال

محسن رضایی‌صدرآبادی دبیر ستاد ملی رمزارزها با اشاره به اینکه حوزه ارزهای دیجیتال به قوانین پایه‌ای نیازمند است و ساختارسازی و ایجاد تشکیلاتی متمرکز از کمبودهای حوزه رمزارز به شمار می‌رود، می‌گوید: سند راهبردی فضای مجازی آماده است اما آیین‌نامه اجرایی هنوز تکمیل نشده است؛ به‌نظر می‌رسد تا پایان سال بخشی از آن در هیأت وزیران و سایر موارد در شورای‌عالی فضای مجازی یا در شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا تصویب شود.

سود باجگیرها از توسعه بازار رمزارز

طبق تحلیل شرکت مشهور Chainalysis، جرائم مربوط به رمزارز به‌طور کلی در ۶ ماهه نخست ۲۰۲۳ کاهش اما حجم پرداخت باج به هکرها افزایش یافته و رقم آن برای دومین سال رکورد زده است. طبق این آمارها، پرداخت باج به هکرها به شکل رمزارز در نیمه نخست ۲۰۲۳ میلادی به ۴۴۸میلیون دلار رسیده که نسبت به ۱۷۵میلیون دلار ثبت شده در سال قبل از آن، بسیار بیشتر است.

اقبال تریدرها به سیم کارت‌های غیرقانونی

بررسی‌ها نشان می‌دهد بخش قابل توجهی از کسانی که سیم‌کارت‌های گران‌ بین‌المللی که گاهی تا ۹۰ میلیون تومان هم قیمت دارند را سفارش می‌دهند، از اینترنت این سیم کارت‌ها برای فعالیت‌ در حوزه رمزارز استفاده می‌کنند. به‌عنوان مثال، کسانی که در کار ترید رمزارز هستند یا صرافی‌های رمزارزی ایرانی، از مزایای این سیم کارت‌ها می‌توانند استفاده کنند و طبیعتا، هزینه گزاف استفاده برای آنها مقرون به‌صرفه است.

گرفتاری کاربران ایرانی در صرافی ورشکسته «بیترکس»

براساس آمارهای منتشره توسط صرافی ورشکسته بیترکس، از حدود یک میلیارد دلار بدهی این صرافی به کاربران خود، حدود ۱۰۰ میلیون دلار آن به کاربران ایرانی این پلتفرم تعلق دارد. بیترکس اعلام کرده که کاربران تا ۹ شهریور۱۴۰۲ برای اقدام حقوقی علیه بیترکس یا برداشت دارایی‌های خود فرصت دارند اما سوابق شکایت کاربران ایرانی از پلتفرم‌های خارجی ازجمله صرافی‌های آنلاین نشان می‌دهد که این اقدامات تقریبا در تمام موارد بی‌نتیجه باقی می‌ماند.