افزایش نگرانی‌ها نسبت به استاندارد بنزین مصرفی در ایران
استانداردهای یورو۴ و یورو۵ سال‌هاست که به‌عنوان الزامات رایج و حداقلی در بسیاری از کشورهای جهان پذیرفته شده‌اند، اما در ایران تنها ۳۱ درصد از بنزین موجود در کشور مطابق استانداردهای یورو۴ و یورو۵ تولید می‌شود. این امر منجر به افزایش نگرانی‌ها نسبت به بنزین مصرفی در کشور شده است.
به گزارش اکو ۳۶۵ و به نقل از تجارت نیوز، کیفیت و استاندارد پایین بنزین تولیدی کشور، موضوعی است که تاکنون بارها نسبت به آن هشدار داده شده است؛ چراکه پایین‌بودن کیفیت آن بر افزایش آلودگی و مصرف بنزین دامن می‌زند.
در همین زمینه، آن‌طور که تسنیم گزارش داده، متوسط تولید روزانه بنزین در نیمه دوم سال گذشته به ۱۰۵ میلیون و ۲۰۰ هزار لیتر رسید و از این میزان تولید روزانه بنزین، حدود ۳۲ میلیون لیتر، بنزین با استاندارد یورو۴ و یورو۵ بوده است.
سهم تولید بنزین یورو۴ و یورو۵ از مجموع بنزین تولیدی کشور در سال ۱۴۰۲، ۳۰.۸ درصد بوده است که این میزان در فاصله زمانی فروردین تا مرداد ۱۴۰۳ به ۲۷.۴ درصد رسید. همچنین سهم تولید بنزین یورو۴ و یورو۵ از مجموع بنزین تولیدی کشور در فاصله زمانی شهریور تا اسفند ۱۴۰۳، به ۳۱.۱ درصد رسید.
لازم به ذکر است که اگر سهم بنزین یورو۴ و یورو۵ در کل سال ۱۴۰۳ مبنای محاسبات قرار گیرد، سهم ۲۹.۲ درصدی حاصل می‌شود. این موضوع از کاهش سهم بنزین استاندارد از کل بنزین تولیدی ایران نسبت به سال ۱۴۰۲ نشان دارد.
استانداردهای یورو۴ و یورو۵ حداقلی هستند
در حال حاضر تنها ۳۱ درصد از بنزین در کشور با استانداردهای یورو۴ و یورو۵ تولید می‌شود، اما سال‌هاست استاندارد یورو۶ نیز در بسیاری از کشورهای دنیا مورد استفاده قرار گرفته و به‌عنوان یک معیار محیط زیستی ضروری شناخته می‌شود.
این یعنی در بهترین حالت، فقط یک‌سوم سوختی که خودروهای ایرانی مصرف می‌کنند، دارای کیفیتی پایین‌تر از استانداردهای جهانی است. اما مسئله مهم‌تر و نگران‌کننده‌تر این است که ۷۰ درصد باقی‌مانده بنزین تولیدی از چه کیفیتی برخوردار است؟
استاندارد یورو چیست؟
استانداردهای یورو توسط اتحادیه اروپا تدوین شده‌اند و هدف آنها کاهش آلودگی هوا از طریق کنترل سطح آلاینده‌های خروجی خودروهاست.
این استانداردها میزان مجاز آلاینده‌هایی مانند دی‌اکسید نیتروژن، مونواکسیدکربن، هیدروکربن‌ها و ذرات معلق را مشخص می‌کنند. هرچه عدد یورو بالاتر باشد، به معنای سخت‌گیری بیشتر در زمینه کنترل آلایندگی است. برای مثال، در استاندارد یورو۶ میزان مجاز انتشار دی‌اکسید نیتروژن به‌شدت کاهش یافت.
بنزین‌هایی که مطابق با استاندارد نیستند، حاوی درصد بالایی از گوگرد، ترکیبات آروماتیک سرطان‌زا مانند بنزن و ناخالصی‌های دیگر هستند. این ترکیبات هنگام سوختن، آلاینده‌های خطرناکی تولید می‌کنند که از اگزوز خودرو خارج و وارد هوای شهرها می‌شوند.
در شهرهای بزرگ ایران مانند تهران، اصفهان، مشهد و اهواز که با بحران آلودگی هوا مواجه‌اند، سهم قابل توجهی از این آلودگی به سوخت بی‌کیفیت مربوط می‌شود.
آلودگی هوا و افزایش مصرف بنزین؛ اثرات ناشی از تولید بنزین بی‌کیفیت
افزایش آلودگی هوا باعث شیوع بیماری‌های تنفسی، مشکلات قلبی و حتی سکته می‌شود. طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، میلیون‌ها مرگ زودرس در جهان ناشی از آلودگی هواست.
بنزین بی‌کیفیت راندمان احتراق پایینی دارد. این یعنی خودرو برای رسیدن به عملکرد مناسب، بنزین بیشتری می‌سوزاند. همین موضوع مصرف سرانه بنزین در کشور را بالا می‌برد و باعث می‌شود فشار بیشتری به منابع انرژی وارد شود.
تولید بنزین بی‌کیفیت باعث می‌شود که مردم نیز با هزینه بیشتر تعمیرات خودرو، کاهش عمر موتور و افزایش مراجعه به مراکز درمانی دست‌وپنجه نرم کنند.
با این حال، بر اساس ماده۲ آیین‌نامه اجرایی قانون هوای پاک مصوب هیات‌وزیران در آبان ۱۳۹۷، اگر توزیع بنزین در کشور روزانه از ۸۵ میلیون لیتر فراتر رود، وزارت نفت الزامی به توزیع بنزین یورو۴ در کشور ندارد.
بر اساس اطلاعات منتشرشده در درگاه آماری شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، مصرف روزانه بنزین در سال ۹۷، به طور میانگین ۸۹.۱ میلیون لیتر بود و میزان مصرف از آن سال به بعد افزایش داشته است. همچنین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که مصرف روزانه بنزین در سال ۹۸، حدود ۹۷ میلیون لیتر بود.
این موضوع بدان معناست که از سال ۹۷ تاکنون، وزارت نفت مکلف به عرضه بنزین یورو۴ نبوده و کیفیت بنزین تولیدی نیز کاهش قابل توجهی داشته است.
درنهایت، ادامه تولید و مصرف بنزین بی‌کیفیت به معنای عقب‌ماندگی از مسیر توسعه پایدار، استانداردهای جهانی و سلامت عمومی است. سهم ۳۱ درصدی بنزین یورو۴ و یورو۵ از کل بنزین تولیدی و مشخص نبودن کیفیت ۶۹ درصد باقی‌مانده، نشان از فاجعه‌ای عظیم در زمینه تولید بنزین در کشور دارد.
