اقتصاد مقاومتی؛ نقش دولت و ما

سیدمجتبی منتظری

روزی در سرکلاس برای منتقل کردن مفهومی درحوزه علوم انسانی، مثال ها ومصادیق عینی را عرض می کردم که یکی از دانشجویان نسبت به ورود من به مثال ها معترض شد و مدعی بود ارائه تعاریف صرف کافی است . بنده در آن جا استدلال کردم که اتفاقا تعاریف نمی تواند مفاهیم را به طور کامل برای ما ملموس روشن کند وحتما بیان مثال ونمونه عینی می تواند برای درک بیشتر مفید باشد. وبرایش مثالی آوردم که مثلاً در آموزش زبان صرفا قواعد زبانی را به آموزش دهیم تا وارد گفتگو نشود و عملا مفاهیم وقواعد زبان را کاربردی استفاده نکند بی فایده است.

حقیقت مطلب این است که ما در بحث اقتصاد مقاومتی تاکنون مانند کسی بوده ایم که فقط شعارش را داده ایم و از آن تعریف و تمجید ها کرده ایم و حداکثر قواعد و تجویدش را بیان کرده ایم و اقتصاد مقاومتی را عملیاتی نکرده ایم. در عرصه گفتمان سازی، پیشرفت های خوبی داشته ایم ولی علی الظاهر در حوزه اقدام و عمل توفیقات چشم گیر نداشته ایم.مقام معظم رهبری سالهاست که نسبت به بحث اقتصاد مقاومتی ، اقتصاد درون زا ومتکی به استعدادهای داخلی کشور توصیه می کنند. ولی عدم اقدام وعمل وصرفاً توقف در ایستگاه تعاریف باعث شد ایشان امسال را سال اقتصادی مقاومتی، اقدام وعمل بنامند.

اقتصاد مقاومتی یک بحث کاملا استراتژیک است و در همه کشورهایی که دارای اهداف بلند مدت هستند و روحیه استقلال در بطن سیاست داخلی و خارجی آنها جاری است ، در اشکال مختلف مطرح شده است.

مقام معظم رهبری در نخستین روز امسال در جوار مضجع شریف حضرت رضا(علیه السلام) به روشنی ده راهکار عملیاتی برای «اقدام و عمل» در اقتصاد مقاومتی ارائه نمودند که بازخوانی ومطالبه این ده راهکار می تواند گام های اساسی حاکمیتی در مسیر تحقق اقتصاد مقاومتی باشد ولی مردم هم نقش بسیار مهم در بحث اقتصاد مقاومتی دارند. بی شک برای تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی و دستیابی به تحرک و پویایی در اقتصاد و همچنین مقابله با تهدیدات و تکانه های شدید اقتصادی، نقش مردم و عمل اقتصادی آنها، از جایگاه ویژه ای برخودار است.

مقام معظم رهبری در بند هشتم متن سیاست های اقتصاد مقاومتی که در تاریخ ۲۹ بهمن ۱۳۹۲ ابلاغ کردند، بیان نمودند :«مدیریت مصرف با تأکید بر اجرای سیاست‌های کلی اصلاح الگوی مصرف و ترویج مصرف کالاهای داخلی همراه با برنامه ریزی برای ارتقاء کیفیت و رقابت پذیری در تولید» با تمرکز بر این بند، به وضوح می توان دریافت که بر روی سه موضوع مهم که مردم در تحقق آن نقش محوری و اصلی را برعهده دارند، تاکید شده است:

۱- مدیریت مصرف

۲- اصلاح الگوی مصرف

۳- ترویج مصرف کالاهای داخلی

برای دستیابی به این مهم و تحقق موارد فوق توسط مردم می بایست بسترسازی و شرایط و زمینه هایی ایجاد گردد، که اگر این مهم تحقق نیابد، نمی توان امید داشت که اقتصاد مقاومتی در جامعه به شکل مطلوب و مورد انتظار مقام معظم رهبری محقق گردد.

از جمله مواردی که نیاز است در جامعه به صورت فراگیر شکل بگیرد و توسط تک تک اعضاء جامعه اقدام و عمل متناسب با آن صورت پذیرد، می توان به:

۱- به وجود آمدن یک بینش و نگرش مثبت نسبت به این سیاست ها، مبنی بر اینکه راه برون رفت از مشکلات اقتصادی کشور در حال حاضر، تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی است.

۲- پدید آمدن یک باور عمومی در سطح جامعه نسبت به کارآمدی این سیاست ها در مقاوم سازی اقتصاد برای مقابله با تهدیدات و تکانه های شدید اقتصادی.

۳- عمومیت یافتن فرهنگ مصرف کالای داخلی و تحقق این شعار که «ایرانی، ایرانی مصرف کن» در راستای تقویت تولید داخلی و کاهش و رفع بیکاری در کشور.

۴- توجه جدی به انجام وظیفه، توسط تک تک افراد جامعه نسبت به عملیاتی شدن سیاست های اقتصاد مقاومتی (خصوصاً بند ۸ این سیاست ها که محور اصلی تحقق آن مردم هستند) و پرهیز از فرافکنی در انجام وظیفه توسط آحاد ملت، به طوری که تمام بار اجرای این سیاست ها را بر دوش دولت و سایر نهادهای نظام گذاشته و برای خود وظیفه ای در این خصوص قائل نباشند.

۵- تبدیل شدن تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی به گفتمان عمومی و غالب در کشور.

۶- پر رنگ شدن نقش آحاد جامعه در مطالبه گری نسبت به تحقق این سیاست ها از مسئولین امر.

۷- فراگیر نمودن امر به معروف و نهی از منکر اقتصادی، در راستای تحقق این سیاست ها. از جمله پرهیز از مصرف بی رویه و اسراف، دوری از مصرف کالاهای خارجی و وارداتی، ترویج و تبلیغ مصرف کالای داخلی و…