بازخوانی مشکلات پرداخت وام مشاغل خانگی؛ نقش بانک‌ها در تسهیل مسیر
در حالی که یکی از اولویت‌های دولت چهاردهم ایجاد اشتغال پایدار و حمایت از کسب‌وکارهای خرد و کوچک و خانگی است و وزارت کار نیز در مکاتبه با بانک مرکزی بر ضرورت تسریع و تسهیل در روند پرداخت تسهیلات مشاغل خانگی تاکید دارد؛ اما به نظر می‌رسد عدم همکاری برخی بانک‌ها و سلیقه‌ای عمل کردن آنها در پرداخت وام مشاغل خانگی به یک مانع بزرگ در راه‌اندازی کسب و کارهای خانگی تبدیل و موجب سردرگمی متقاضیان شده است.
به گزارش اکو ۳۶۵ و به نقل از ایسنا، کسب و کارهای خانگی یکی از مهم‌ترین بسترهای رشد و شکوفایی اقتصاد خانوارهاست که بستر رشد اقتصادی و رونق تولید را فراهم می‌کند. این دسته کسب و کارها مصرف انرژی و هزینه‌های تولید را کاهش می‌دهند و با حذف هزینه‌های سنگین اجاره بها و هزینه ایاب و ذهاب زودتر به بهره‌برداری و درآمدزایی و ثمردهی می‌رسند.
در حال حاضر مشاغل خانگی بیش از ۲۳ درصد اشتغال در کشورهای دنیا را به خود اختصاص داده و کسب درآمد از طریق مشاغل خانگی روز به روز در حال افزایش است. به اذعان کارشناسان، کسب و کارهای خانگی در افزایش نرخ مشارکت اقتصادی بانوان موثر است و موجب رشد اقتصاد و رونق بازار کار می‌شود.
توجه به مشاغل خانگی یکی از زیرمجموعه‌های مهم حوزه تولید و کارآفرینی به شمار می‌رود که بیشتر افراد فعال در آن را زنان تشکیل می‌دهند. کشورهای انگلستان، استرالیا، چین و ایتالیا از جمله کشورهای موفق در زمینه توسعه کسب و کارهای خانگی به شمار می‌روند که کارآفرینی خانوادگی در آنها روز به روز و به شکل تخصصی در حال گسترش است.
طی روزهای اخیر ادارات کار استان‌ها از ناتوانی برخی بانک‌ها در جذب اعتبار و پرداخت به‌موقع تسهیلات مشاغل خانگی انتقاد کرده و خواستار تسریع در روند پرداخت تسهیلات به متقاضیان واجد شرایط شده‌اند.مشاغل خانگی به لحاظ ایجاد شغل و نوآوری در تولید و عرضه کالا و خدمات نیز از تنوع بالایی برخوردار است و این مساله باعث شده تا روز به روز به تعداد علاقمندان این مدل از کسب و کار افزوده و استقبال جویندگان کار از مشاغل خانگی به دلیل محدود بودن فرصت‌های شغلی و سرمایه‌گذاری بیشتر شود. بر همین اساس دولت چهاردهم ایجاد اشتغال پایدار و حمایت از کسب و کارهای خرد و کوچک و خانگی را یکی از اولویت‌های خود قرار داده و بستر حمایت از کسب و کارهای خانگی را با اختصاص تسهیلات اشتغال خانگی فراهم کرده است.
این در حالی است که علیرغم تلاش دولت برای کارآفرینی و اشتغالزایی در حوزه خانگی برخی بانک‌ها در خصوص پرداخت تسهیلات مشاغل خانگی از اجرای تعهدات خود سرباز می‌زنند و تمایلی به پرداخت وام مشاغل خانگی ندارند.
در حالی که صاحبان مشاغل خانگی می‌توانند برای راه‌اندازی کسب و کار خود از تسهیلات مشاغل خانگی با سود کم بهره‌مند شوند اما بسیاری از متقاضیان دریافت این تسهیلات نسبت به عدم ارائه تسهیلات در برخی شعب بانک و ناچیز بودن آن اظهار گلایه دارند.
پیشتر احمد میدری – وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی بر لزوم شتاب بخشی در پرداخت وام مشاغل خانگی تاکید کرده و از تسهیلات ناچیز مشاغل خانگی گلایه کرده بود.
وی دریافت تسهیلات و نبود ضامن بانکی را از دغدغه‌های اصلی متقاضیان مشاغل خانگی عنوان کرده و گفته بود: روند تسهیلات ناچیز مشاغل خانگی با سیستم اداری وثیقه و ضامن باید اصلاح شود.
به گفته وزیر کار مشاغل خانگی چون مانند پروژه‌ها و طرح‌های بزرگ، دهان پرکن نیستند و فرصتی برای عکس یادگاری و نمایش در افتتاح ندارند مظلوم واقع شده‌اند اما مصمم هستیم فرایند دریافت تسهیلات اشتغالزایی برای این مشاغل را تسهیل کنیم.
بر اساس گزارش‌ها میزان تسهیلات مشاغل خانگی در سال جاری نسبت به سال گذشته ۴۰ درصد افزایش یافته و طبق گفته مسئولان وزارت کار مقرر شده این تسهیلات به ۳ برابر افزایش یابد.
سال گذشته تنها ۵۰ درصد تسهیلات مشاغل خانگی اجرایی شد، اما امسال قرار است با پیگیری موضوع از طریق نمایندگان شهرها، تخصیص۱۰۰ درصدی تسهیلات مشاغل خانگی صورت گیرد.
پیش از این سید مالک حسینی – معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزیر کار – از تعیین تکلیف پرونده‌های متقاضیان وام مشاغل خانگی خبر داده و گفته بود همه پرونده‌هایی که تشکیل شده ولی منجر به پرداخت تسهیلات نشده است، حداکثر تا تیرماه امسال امکان پرداخت خواهند داشت.
با توجه به تمدید پرداخت تسهیلات مشاغل خانگی از اعتبارات باقی‌مانده سال گذشته تا پایان تیر ماه امسال ضروری است تا بانک‌های عامل در استان‌ها نسبت به تسریع در پرداخت تسهیلات مشاغل خانگی اهتمام جدی‌تری داشته باشند.وی به نتیجه نرسیدن پرونده‌های متقاضیان در سال ۱۴۰۳ را مورد اشاره قرار داده و گفته است: یکی از دغدغه‌های جدی ما بحث تسهیلات خرد و خانگی بود که در سال ۱۴۰۳ مصوب شده و پرونده‌ها تشکیل شده بود. تعداد زیادی از هموطنان تشکیل پرونده داده بودند، ولی متاسفانه به زمان لازم برای انتهای سال ۱۴۰۳ نرسید که خوشبختانه در مصوبه شورای عالی اشتغال این موضوع قید شد و با همکاری خوب بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه، بانک مرکزی آن را ابلاغ کرد.
اردیبهشت ماه سال گذشته، بانک مرکزی از توزیع مبلغ ۵۰۰۰ میلیارد تومان تسهیلات قرض الحسنه مشاغل خانگی در سال ۱۴۰۳ خبر داد و با صدور ابلاغیه به ۱۰ بانک کشور سهمیه سالانه این بانک‌ها را جهت توزیع اعلام کرد.
طبق اعلام بانک مرکزی با ابلاغیه مذکور بانک‌ها ملزم شدند تسهیلات مشاغل خانگی را با قید فوریت و بدون وقفه به متقاضیان دریافت تسهیلات مشاغل خانگی پرداخت کنند.
در بخشنامه بانک مرکزی با عنایت به مفاد ماده ۱۸ قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی، سهمیه بانک‌ها جهت اعطای تسهیلات موصوف از محل منابع پس‌انداز و جاری قرض‌الحسنه در سال جاری طبق جدول پیوست مشخص و مقرر شده بود توزیع استانی تسهیلات مذکور از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ارسال شود.
طی روزهای اخیر ادارات کار استان‌ها از ناتوانی برخی بانک‌ها در جذب اعتبار و پرداخت به‌موقع تسهیلات مشاغل خانگی انتقاد کرده و خواستار تسریع در روند پرداخت تسهیلات به متقاضیان واجد شرایط شده‌اند.
علیرغم تخصیص بودجه بخشی از پرداختی‌ها انجام شده ولی مابقی هنوز تخصیص نیافته است و با وجود همکاری خوب برخی بانک‌ها برخی دیگر با داشتن مصوبه اقدام موثری در این زمینه صورت نداده‌اند.
با توجه به تمدید پرداخت تسهیلات مشاغل خانگی از اعتبارات باقی‌مانده سال گذشته تا پایان تیر ماه امسال ضروری است تا بانک‌های عامل در استان‌ها نسبت به تسریع در پرداخت تسهیلات مشاغل خانگی اهتمام جدی‌تری داشته باشند. در حال حاضر میزان وام و تسهیلات مشاغل خانگی از ۱۵۰ میلیون تا ۴ میلیارد تومان با نرخ سود ۴ درصد است که بازپرداخت آن ۷ ساله است.
با توجه به تمدید پرداخت تسهیلات مشاغل خانگی از اعتبارات باقی‌مانده سال گذشته تا پایان تیر ماه امسال ضروری است تا بانک‌های عامل در استان‌ها نسبت به تسریع در پرداخت تسهیلات مشاغل خانگی اهتمام جدی‌تری داشته باشند.به گفته فاطمه سخایی – رئیس دبیرخانه ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی وزارت کار – سقف وام مشاغل خانگی تا ۴ میلیارد تومان است که افراد مستقل و انفرادی‌ها از ۴۵ میلیون تومان تا ۱۵۰ میلیون تومان می‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند.
برای یکسری از رسته‌های خاص هم که بین دستگاه‌های ارائه دهنده خدمت هستند با بانک مرکزی توافق شده که برای اعتبارات خرد و خانگی تا سقف ۳۰۰ میلیون وام داده می‌شود که دستگاه به دستگاه متفاوت است. یک وام ۴ میلیارد تومان هم هست که برای مدل پشتیبان داده می‌شود. در این حالت کسی که کسب و کار خود را راه‌اندازی کرده و توسعه داده و افراد بیشتری را در این کسب و کار درگیر کرده است تا سقف ۴ میلیارد تومان وام با نرخ سود ۴ درصد دریافت می‌کند.
البته وی از عدم تسهیل و تسریع پرداخت تسهیلات مشاغل خانگی و بروکراسی اداری بانک‌ها گلایه کرده و گفته است: در بحث گرفتن وام از نظام بانکی، بروکراسی اداری بانک‌ها ضوابط خود را دارد و ما هر چه با بانک مرکزی مکاتبه کنیم که پرداخت وام تسهیل و تسریع شود باز هم پیچیدگی‌های خاص خود را دارد.
طی سال‌های گذشته وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اتصال مشاغل خانگی به بازار کار در جهت احیای مشاغل خانگی و توسعه کسب و کارهای خرد و خانگی گام برداشته است. مشاغل خانگی سهم قابل توجهی در اقتصاد خانوار دارند و وزارت کار درصدد است تا مشاغل خانگی به جایگاه واقعی خود دست یافته و سهم شایسته‌تری از بازار کار را به خود اختصاص دهند.
در طول ۱۴ سال گذشته بیش از ۲ میلیون نفر مجوز مشاغل خانگی دریافت کرده‌اند که از این تعداد ۸۱ درصد زنان و ۱۹ درصد مردان هستند.
در حال حاضر صدور مجوز مشاغل خانگی به شکل آنی و لحظه‌ای است و افراد برای ثبت درخواست خود باید به سامانه ملی مشاغل خانگی وزارت کار به نشانی mkh.mcls.gov.ir مراجعه و مراحل ثبت‌نام خود را کنند.
به گزارش ایسنا، مشاغل خانگی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته سهم بسزایی در رشد اقتصادی، تولید ناخالص داخلی و ارزش افزوده دارد، از این رو ایجاد بستر فعالیت و تسهیل صدور مجوز راه‌اندازی کسب و کارهای خانگی برای کارجویان، زنان، فارغ التحصیلان و متقاضیان مشاغل خانگی می‌تواند یک گام مثبت و موثر در تحقق این هدف و رونق مشاغل خانگی در کشورمان باشد. با توجه به آنکه روز به روز به تعداد علاقمندان راه‌اندازی کسب وکارهای خانگی افزوده می‌شود و دولت نیز بر توسعه مشاغل خرد و خانگی متمرکز شده، لازم است دولت به این مساله ورود کرده و موانع پیش روی متقاضیان ایجاد مشاغل خانگی برداشته شود تا روند پرداخت وام مشاغل خانگی سرعت بیشتری بگیرد.
