بازدید از معماری باغ دولت آباد یزد
باغ دولت‌آباد یزد از خاص‌ترین جاذبه‌های تاریخی و گردشگری این شهر است، در همین راستا با ما همراه باشید و درباره بازدید از معماری باغ دولت‌آباد یزد بدانید.
به گزارش اکو ۳۶۵ و به نقل از سلام نو، این باغ نمونه ای ستودنی از تفرجگاه های ایران است که هر بینندهای را مسحور خود میسازد. این مکان از جمله قدیمی ترین باغهای ایران است که در تاریخ ۲۳/۱۲/۱۳۴۶ خورشیدی در ردیف آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. باغ دولت آباد یزد در گوشه گرم و سوزانی از میهن به شکل اعجاب‌آوری با زیبایی و طراوت قد کشیده است. درختان سرو و کاج این باغ کهن داستان رهگذرانی را در سینه دارند که از زمانهای دور تا امروز بر آنها تکیه زدهاند. بهاران این باغ با بوی خوش گلهای سرخ عطرآگین شده است. اینجا شکوه و زیبایی حد و مرزی ندارد. گویی جهان در پی شوخ طبعی دیرینهاش قصد کرده تا گرمای داغ کویر را به سخره بگیرد. این جا قلمرو تاریخ و زندگی است.
پلان باغ تاریخی دولت آباد یزد
این باغ در واقع مجموعهای از عمارتها و بناهایی تاریخی و دیدنی است که از بخش‌های گوناگونی تشکیل شده است. بخش بیرونی، مکانی برای برگزاری مراسم دولتی، رویدادهای ورزشی و ارائه فرامین حکومتی بوده است. بخش درونی، قسمتی متمایز بوده و منزلگاه خانوادگی ساکنان عمارت به شمار میرفته است.
گذر از بخش بیرونی به باغ درونی از طریق گذرگاهی امکان پذیر بوده که بر هر سر آن عمارتی بنا شده است. یک سر این گذرگاه به عمارت سردر و سر دیگر آن به عمارت هشتی راه دارد. ساختمان هشتی یا بادگیر تابستانه در اصل، مهمترین بنای این باغ است که در ضلع جنوبی قرار دارد. این ساختمان از دو طبقه تشکیل شده و شبیه یک هشت ضلعی است.
بنای بهشت آیین یا ساختمان زمستانی به طور دقیق در مقابل بنای هشتی قرار دارد. ساختمان بهشت آیین در واقع مرز میان باغ اندرونی و بیرونی است. عمارت سردر در حد فاصل هشتی و اقامتگاه زمستانه یا همان بهشت آیین و در بخش بیرونی قرار گرفته است. باغ دولت آباد یزد بنای اصلی باغ بهشت آیین به شمار میرود و در دو طبقه احداث شده است. از جمله بخش‌های دیگر این باغ میتوان به ساختمان سردر اصلی، سردر جنوبی، بازارچه، دو برج دیدبانی، انبار عمومی و دیوانخانه اشاره کرد.
ارتفاع بادگیر باغ دولت آباد در یزد
این باغ دارای یک بادگیر از جنس خشت است که با ارتفاع ۳۳.۸ متر به عنوان بلندترین بادگیر خشتی جهان به حساب میآید. این بادگیر، سازهای هشت ضلعی است که به صورت یک منشور ساخته شده است. آب نما یا حوضی هم در پای این بادگیر تعبیه شده است.
چنین معماری هوشمندانهای موجب میشود که بادگیر بتواند جریان هوا را به راحتی به بخش‌های زیرین هدایت کند. با این روش، هوای گذر کرده از تن بادگیر به سطح آب میرسد و خنک میشود. به این ترتیب، جریان هوای خنک، داخل بنای باغ را نیز از لطف خود بینصیب نمیگذارد و خنکای خود را به آن میبخشد. این باغ به همراه بادگیر و قناتی که در دل خود دارد یکی از بهترین جاهای دیدنی یزد است و از عجایب معماری کهن ایران به شمار میرود.
یزد نیز مانند سایر نقاط ایران در طول تاریخ حکمرانان و فرمانروایان زیادی را به خود دیده است. محمد تقی خان بافقی، سر سلسله خاندان خوانین یزد، معروف به خان بزرگ هم یکی از همین والیان بوده که در دوره حکومت افشاریه بر یزد فرمان میرانده است.
وی در اواخر حکومت افشاریه یعنی در حدود سال ۱۱۶۰ هجری قمری این باغ و بادگیر آن را بنا کرد. پس از او حاکمان وقت دیگری از جمله شاهرخ میرزا و کریم خان زند نیز در عمارت باشکوه این باغ مسکن گزیدند. در دوران فرمانروایی زندیه این باغ با نام هشت باغ دولت آباد شهرت یافت. با فرارسیدن دوران سردمداری قاجاریه، شهر یزد وسعت بیشتری یافت و به این ترتیب، باغ دولت آباد یزد به دروازه چهار منار رسید.
در زمان حکومت پهلوی با افزایش جمعیت و گسترش ساخت و ساز، این باغ به تدریج در قلب یزد جای خود را باز کرد. پس از قاجاریه، باغ تاریخی دولت آباد یزد سالیان سال خالی از سکنه باقی ماند. اما سرانجام دفتر حفاظت از آثار باستانی ایران متولی مرمت این بنای تاریخی و بادگیر آن شد و در سال ۱۳۴۸ عملیات بازسازی آن را آغاز کرد.
پوشش گیاهی باغ تاریخی دولت آباد یزد
این باغ زیبا با درختان سایه گستر سرو و کاج و درختان پر ثمر گیلاس و انار و انگور آذین بندی شده است. گذرگاههای میان ساختمانها با گیاه شبدر مفروش است.
بوتههای گل سرخ نیز برای خود عالمی دارند و در نقاط مختلف این باغ در ردیفهای متعددی صف کشیدهاند. این باغ علاوه بر آن چه که گفته شد مزین به حوضها و آبنماهایی است که شمهای از طراوت را در معرض دید بازدید کنندگان قرار میدهند. از حوض مرمری زیر عمارت هشتی گرفته تا حوض میان بنا و سه حوض بخش شاه نشین همگی دست در دست هم آب، مایع حیات را در رگ و پی این عمارت با شکوه به گردش درمیآورند.
بهتر است قبل از سفر خود به یزد و بازدید از این باغ زیبا یکی از هتل های یزد با قیمت مناسب را رزرو کنید و شب را در این باغ قدم بزنید. هیچ عجله ای برای رفتن نداشته باشید چراکه شب هنگام نیز درخشش فانوس بر جای جای باغ دولت آباد انسان را مسحور میکند. گویی بر آسمانی پر ستاره قدم گذاشتهای و هر آینه خواهی توانست ستاره اقبالت را از این عرصه درخشنده بچینی.
