لرستان؛
با طبیعت رنگارنگ و مردمانی یک رنگ خنک گردی در زیر آبشاران
*نویسنده: جواد نظری
گر ز سرت هوای سفر است/هوش دار که لرستان جای دگر است
پر ز خرمی و سبزه زار است/زیبا تابلویی ز دست دادار است
لبریز ز شکوه و کوهسار است/بهشتی مالامال ز آب و آبشار است
بیا که اینجا جای جلوس است/حقا به طبیعت عروس است
ز زمین خاک پاک است/به آسمان فلک الافلاک است
بسیاری از هم وطنان و طبیعت دوستان در فصل داغ تابستان در پی یافتن مکانی با آب فراوان و کوهستان به جهت آسایش تن و آرامش روان هستند، و چه جایی بهنر از لرستان ؟
لرستان با طبیعت مسحور کننده خویش به مرکزیت شهری خرم و آباد می باشد، سرزمینی آرمیده بر زاگرس میانی با کوهایی سر به فلک کشیده و ملبس به درختان سرسبزی چون بلوط و آبشارهایی که چون رشته نورهایی از بلندایشان به زمین هبوط می کند. رشته نوری از جنس آب زلال و روان که خنکایش فرح بخش جسم است و جان.
با نگاهت به کوه هایی که از زمین به آسمان شتافته اند و آبشارهایی که از آسمان به زمین فرود می آیند، یک سر چشمانت از پایین به بالا و از بالا به پایین در چرخش هستند و تو ناخودآگاه هیپنوتیزم این شاهکار خلقت می شوی و به خلسه می روی و با می اندیشی که خالقت در این خطه چه زیبا نقاشی به تصویر کشیده است.
لرستان از بعد اقلیمی شگفت انگیز و برای زیستن رشک انگیز. لذا از ماقبل تاریخ مورد توجه بشریت برای زیست و اسکان دائم بوده است. برای همین شاهد غنای فرهنگی و تاریخی خاصی در این دیار هستیم و هر گوشه از آن نشانه ای دارد از عهد باستان، که ردپای آثر دست نیاکان را می توان در اکنونیت زمان حاضر نمود و تکریم کرد ان پیشینیان پاک و پرتلاش را.
این سامان ار همه منظر ( اقلیم ، آوا و نوا ، فرهنگ و تاریخ ، …. ) چنان پربار و عظیم می باشد که نوشتن از هر جزء آن ، به کل محتاج زمان زیاد و حوصله فراوان است و البته آن هم نه به کمال و ادای حق مطلب، که فقط می توان اشارتی به آن زد.
عارضه های طبیعی چون آبشار آو اسپید( سفید)، دریاچه کیو ( کبود) ، اشترانکوه سر(سبز)، دشت هایی با لاله های ( سرخ ) واژگون … که هر کدام به مثابه رنگی هستند از رنگین کمانی چشم نواز به نام : لرستان.
در این مطلب نیت بر آن است که با اشارتی بخ چند مکان از میان هزاران مکان جذاب و جالب متناسب ایام گرمای استان لرستان به جهت راهنمایی عزیزانی که به قصد فرار از داغی جانفرسای فصل تموز و نواحی قشلاق ، میل کرار به نواحی خنک و خرم ییلاقی دارند تا با قرار دادن پایشان در رودی روان و گذران از زیر سایه سار درختان در دامن کوهسار ، چند روزی به فراغتی آرام به پردازند.
آبشارها
اغراق نیست که اگر لرستان را سرزمین آبشارهای ایران بنامیم. آبشارهایی بلند بالا و زیبا که در سراسر استان قابل یافت هستند و اتراقی هر چند اندک ، تمام سختی و رنج سفر را از تن خسته شسته و جان را روحی فرح بخش عطا می کند. به واسطه تعدد و کثرت آبشارها در لرستان مجال پرداختن به همه آنها در این مقوله کوتاه غیر ممکن است و فقط می توان به نام و مکان تعدادی از آنها اشاره کرد و اندک شرحی بسنده نمود چرا که خود تصاویر عیان همه احوال بوده و ما را مستغنی از بیان وصف آنان می نماید که گفته اند آنچه عیان است چه حاجت به بیان است.
آبشار بیشه
از زیباترین آبشارهای ایران و ثبت شده در فهرست میراث طبیعی ایران به شماره ۴۸ در سال ۱۳۸۷ می باشد ، این آبشار با ۴۸ متر ارتفاع در ۳۰ کیلومتری جنوب شهر دورود و ۶۵ کیلومنری شرق شهر خرم آباد قرار داشته و راه آهن تهران – جنوب از کنار عبور می کند.
آبشار آب سفید
بارش حباب ریز آب از بالا و برخوردشان به سنگ های سخت لبه کوه ، موجب سفیدی آب می شود ، برای همین آبشار رنگ و شکل لباس عروس به خود گرفته و لذا به عروس آبشارهای ایران اشتهار یافته است.
برای رفتن پای این آبشار بایستی ابتدا به الیگودرز رفت و سپس ۷۵ کیلومتردیگر به سمت جنوب نیاز است که به آنجا برسید. شاید مسیر طولانی باشد اما آن قدر زیبا و چشم نواز هست که متوجه بُعد مسافت نشد.
آبشارهای نوژیان ( با ۹۵ متر ارتفاع ) و وارک نیز به هم در ۳۵ کیلومتری شهر خرم آباد قرار گرفته اند و دراین میان همچنین می توان سری به آبشار گریت در حوالی زد و البته باید به آبشار سرکانه اشاره کرد که فاصله چندانی با گریت ندارد.
آبشارهای طلایی ، تنگ پیازه ، دره گرم ، پیرجد ، نای انگیز، هنی کلا ، مخمل کوه ، گلهو( کاکارضا) در شهرستان خرم آباد – برنجه و چکان در شهرستان الیگودرز- شوی . ازنادر و آب گرمه در شهرستان دورود – افرینه ، چشمه گوش ، دره گرگ و کول چپ در شهرستان پلدختر – داله لان و غسلگه در شهرستان دلفان – کبوترلو در شهرستان سلسله و ….. و ده ها آبشار دیگر همگی از زیبا مناطق استان لرستان هستند که می توانند سفر شما را دل انگیز و خاطره مند نمایند.
تنگه ها و دره ها(طبیعت لرستان)
دره شیرز
از زیباترین و شاید هم قشنگ ترین تنگه ایران در ۵۵ کیلومتری کوهدشت و با طول ۵ کیلومتر در فصل تابستان دارای آب و هوایی معتدل که در پایان به رودخانه زیبای سیمره ختم می شود. این تنگه هم چنین دارای چشم نوازترین صحنه های طبیعی می باشد که وجود آبشارها و چشمه های کوچک و بزرگ لذت بودن در دره را مضاعف می نماید. برای پیمایش کامل دره و استفاده وافر از آن بایستی چندین روز را صرف این کار کرد و خوشبختانه امکانات رفاهی برای سفر به آنجا نسبت به گذشته خیلی بهتر شده است.
دره خزینه
برای دیدن گراند کانیون ها نیازنیست که با آمریکا سفر کرد، درمیانه جاده پلدختر به اندیمشک درنزدیکی روستای خزینه دره تماشایی وجود دارد که شانه به شانه گراند کانیون آریزونا می زند که رود کلرادو را در آغوش خود کشیده است . پیچ تماشایی دره خزینه در کنار جاده واقع گردیده و با عبور رود سیمره از میان آن ، لحظات رویایی را به شما هدیه خواهد کرد.این دره را می شود برادر خوانده گراند کانیون آریزونا ملقب نمود.
از دیگر تنگه های زیبای لرستان ، تنگه منحصر به فرد هلت در شهرستان پل دختر و در کنار آزاد راه خرم آباد به اندیمشک ( ما بین دو تونل ترشان و خرگوشان ) قرار دارد. در اولین سفر به اینجا نیاز به همراهی راهنما و افراد با تجربه و آشنا به تنگه می باشد.
رودها
رودخانه های پرآب زیادی هم چون شریان های حیاتی در کالبد لرستان در جوش و خروش هستند و با عبور از دره ها و تنگه های پر پیچ و خم کوهستانی پدیدآورنده صحنه های سحرانگیزی می باشند که همگی ، هر بیننده ای را به تحسین خدای آفریننده وا می دارند. رودهای کشکان ( کشکو ) ، سیمره ، سزار ، زال و … از جمله رودهای پر خروش لرستان هستند ، که جملگی در آغاز دارای سرچشمه های متعدد بوده ، ولی در پایان یک فرجام دارند و آن اینکه در نقطه ای واحد به نام جلگه خوزستان به هم می پیوندند و نهایتا در آغوش خلیج همیشه فارس آرام می گیرند.
با توجه به موقعیت استراتژیک تاریخی لرستان ، بر روی رودخانه های این استان پل های عظیم و پرشکوهی از تمدن باستان به جای مانده و گواهی دهنده عظمت سرزمین متمدن پارس می باشند و آب های روان و خروشان اززیر آنها سکوت پر رمز و راز تاریخ را در اکنونیت فریاد می زنند و اسرار گذشتگان را بر ما فاش می کنند ، اگر لختی همدمشان شوی و لحظاتی را در کنارشان به هم نشینی بیاسایی ، در آن واحد غرق در طبیعت و تاریخ می شوی.
پل شکسته بر رودخانه کشکان در جاده خرم آباد به کوهدشت ، پل دختردر ورودی شهر پلدختر….. از جمله پل های سترگ و باستانی این خطه می باشند.
دریاچه ها
از دریاچه های زیبای لرستان می توان به دریاچه کیو در شهر خرم آباد و دریاچه گهر در شهرستان دورود نام برد.
دریاچه کیو
(کیو در زبان لری به معنای کبود می باشد)، با مساحتی تقریبا ۷ هکتاری و به عمق ۳ تا ۷ متر در شمال غربی و درون شهر خرم آباد، رامش گر دل شهروندان و مسافران می باشد.
دریاچه گهر
در ۳۵ کیلومتری شهر دورود چون تکه ای از بهشت بر دامان زاگرس جلوه گری می کند و بازدید کنندگان را با دست پر، ز خاطراتی از لحظات هم نشینی با خویش ، بدرقه دیار خود می کند، و او را در آرزوی بازگشت دوباره به سوی خود ، به لحظه شماری وا می دارد. گهر، با آبش شیرین وهوایش پاک پاک ، اطراف و اکنافش هم متنوع از گیاهان و جانوران مختص به خود، همین هدیه بخش خاطراتی شعف انگیز می شود که فقط باید رفت و دید، که ” شنیدن کی بود مانند دیدن” .
کوه و کوهستان
رشته کوه اشترانکوه به طول ۵۰ کیلومتر را آلپ ایران و بام لرستان ، می توان نام نهاد. کوه هایی غنی از پوشش گیاهی و جانوری هم چون لاله های واژگون ، زالزالک ، انجیر ، بلوط ، بید ، …. آهو . بز ، خرگوش . پلنگ . …. و دارای آب وهوایی پاکیزه و با طراوت می باشد.
در ۲۵ کیلومتری شهر ازنا می توان به غار ( تونل طبیعی ) برفی رفت که بسیار هیجان انگیز بوده و در چشه به زدنی شما را از گرمای سوزناک تابستان به دل سرمای زمستان می برد. و این اعجازی است از معجزات الهی در طبیعت با شکوه و رنگارنگ لرستان.
لرستان گر چه طبیعتی رنگارنگ و با جمال دارد، لیک مردمانی یک رنگ و با کمال دارد، که در مهمان نوازی ، یک دلی، دلاوری . مهر و صفا شهره هستند و هیچ مسافری در این دیار غم غربت را نخواهد چشید. و همه اینها در کنار دیدار از آثار تاریخی چون قلعه فلک الافلاک ، غار کلماکره ، گرداب سنگی ، تپه چغا ، خانه ابو ، مناره آجری ، حمام گپ ، پل های کشکان ( اشکسته ) ، گاومیشان ، پل دختر ،قلعه کوهزاد و زاغه ، نقوش صخره ای هومیان و ….. همراه با موسیقی گوش نواز و غذاهای لذیذ و دل انگیز محلی سفری خاطره مند را می سازند که تن را خنک و روح را سبک می نماید و جسم و جان را آرامش و آسایش طولانی مدت عطا می کند که تا مدت های مدید مملو از نیرو و روحیه خواهید شد و زندگانی را به کام حلواتی دگرخواهد بخشید.
فقط می ماند بی تابی برای بازگشت دوباره به سرزمین سراسر سحرانگیز لرستان.
*ایرانگرد
