خط آهن کرمانشاه به خسروی گامی استراتژیک برای توسعه تجارت
کارشناس ارشد زیربناهای حمل‌ونقل گفت: راه‌آهن کرمانشاه – خسروی، مسیری استراتژیکی است که می‌تواند با بهره‌برداری در سال ۱۴۰۷، تجارت ایران و عراق را متحول و ترانزیت منطقه‌ای را تقویت کند.
به گزارش اکو ۳۶۵ و به نقل از خبرگزاری مهر، سید مرتضی ناصریان کارشناس ارشد ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور با اشاره به وضعیت ارتباطات ریلی ایران با کشورهای همسایه اظهار کرد: در حال حاضر ایران با اکثر همسایگان خود ارتباط ریلی دارد، اما هنوز ارتباط ریلی با عراق و ارمنستان برقرار نشده است. در خصوص ارمنستان، به دلیل شرایط جغرافیایی سخت، مطالعات نشان داده احداث خط ریلی بسیار دشوار است و در دستور کار نیست. در خصوص جمهوری آذربایجان ارتباط ریلی با منطقه نخجوان در جلفا برقرار ولی غیرفعال است و ارتباط دو کشور در مرز آستارا دنبال می‌شود، اما ارتباط ریلی با عراق از سال‌های دور مطرح بوده است.
ایران و عراق؛ تجارت ۱۰ میلیارد دلاری بدون زیرساخت ریلی
وی افزود: عراق کشوری مهم و بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران از میان همسایگان محسوب می‌شود. حجم مبادلات تجاری دو کشور ایران و عراق در سال ۱۴۰۱، حدود ۱۰ میلیارد دلار بوده است. موضوع احداث راه‌آهن بین ایران و عراق از زمان احداث راه‌آهن سراسری در ابتدای دوره رژیم پهلوی مطرح شد، اما در آن زمان مسیر شمال – جنوب از بندر امام به بندر ترکمن اجرا شد و ارتباط ریلی با عراق محقق نشد.
ناصریان ادامه داد: در سال ۱۳۵۵ پس از یک دوره اختلاف نظامی، ایران و عراق توافق کردند که خط آهن ایران و عراق از مرز خسروی به هم متصل شوند. این طرح در مجلس شورای ملی و مجلس سنا به تصویب رسید و قرار شد مسیر راه‌آهن از اراک به کرمانشاه و سپس خسروی و بغداد احداث شود، اما با وقوع انقلاب اسلامی و سپس آغاز جنگ تحمیلی، این پروژه دنبال نشد. پس از بهبود روابط دو کشور، در دوران صدام نیز توافق شد که ارتباط ریلی دو کشور از طریق مرزهای شلمچه و خسروی برقرار شود و مسیر خط ریلی اراک – کرمانشاه – خسروی در سال ۱۳۷۹ به تصویب هیئت وزیران رسید.
تنها ۳۷ درصد پیشرفت فیزیکی پروژه پس‌از دو دهه
وی با بیان اینکه اجرای طرح راه آهن غرب کشور یعنی خط ریلی اراک – کرمانشاه – خسروی از سال ۱۳۸۰ آغاز شد، تصریح کرد: تاکنون مسیر اراک تا کرمانشاه احداث شده، اما بخش کرمانشاه – خسروی پیشرفت مناسبی نداشته است. در مجموع، اگر کل طرح اراک تا خسروی را در نظر بگیریم، پیشرفت پروژه حدود ۷۰ درصد است، اما در محدوده کرمانشاه تا خسروی، این پیشرفت ۳۷ درصد برآورد می‌شود. تکمیل این پروژه اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا پایانه‌های مرزی «خسروی» و «پرویزخان» را نیز پوشش داده و حدود یک‌سوم مبادلات تجاری ایران و عراق را تسهیل خواهد کرد. در حال حاضر، بیش از سه میلیون تن کالا از این دو مرز صادر، وارد یا ترانزیت می‌شود و غالباً صادرات ایران به عراق است که احداث این خط ریلی موجب کاهش هزینه‌های حمل بار خواهد شد.
۸ میلیون زائر ایرانی و عراقی در انتظار راه‌آهن کرمانشاه – خسروی
وی افزود: علاوه بر تجارت، حمل‌ونقل مسافر نیز در این مسیر اهمیت دارد، سالیانه بیش از ۵ میلیون زائر ایرانی به عراق و حدود ۳ میلیون زائر عراقی به ایران سفر می‌کنند. حمل‌ونقل ریلی می‌تواند این ترددها را تسهیل کرده و رفاه بیشتری برای مسافران فراهم کند.
ناصریان با اشاره به تأکیدات مقام معظم رهبری بر این پروژه گفت: در سفر سال ۱۳۹۰ معظم‌له به استان کرمانشاه، بر لزوم تسریع در اجرای راه‌آهن کرمانشاه – خسروی تأکید کردند و حتی در آن زمان، مسئولان کشوری وعده دادند که طی سه سال این مسیر احداث خواهد شد، اما متأسفانه به وعده عمل نشده و با گذشت بیش از یک دهه، پیشرفت پروژه هنوز ۳۷ درصد است. در سال‌های اخیر توجه بیشتری به این طرح شده و منابع مالی از محل تهاتر نفت به آن اختصاص یافته که می‌تواند اجرای آن را تسریع کند.
وی درباره سایر مسیرهای ریلی ایران و عراق گفت: پروژه راه‌آهن شلمچه – بصره نیز در حال پیشرفت است، اما به دلیل موقعیت جغرافیایی که در جنوب ایران و عراق قرار دارد، نمی‌تواند پاسخگوی نیاز کل کشور باشد. مسیر کرمانشاه – خسروی به بغداد، با توجه به قرارگیری در میانه کشور، گزینه‌ای مفیدتر و اقتصادی‌تر برای تبادل بار و مسافر است. در این مسیر، ۲۶۰ کیلومتر خط آهن در ایران و ۱۸۰ کیلومتر در عراق باید ساخته شود. هرچند مسیر ریلی قدیمی در عراق وجود داشته، اما به دلیل فرسودگی، نیاز به احداث خط جدید ریلی است.
به گفته کارشناس ارشد ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور؛ آخرین توافقات با دولت عراق در خصوص احداث این خط ریلی مربوط به سال ۱۴۰۱ است و نیازمند پیگیری است.
سرمایه ۳۰ همتی برای تکمیل پروژه ریلی کرمانشاه – خسروی
وی بیان کرد: برآورد شده که تکمیل راه‌آهن کرمانشاه – خسروی حدود ۲۵ تا ۳۰ هزار میلیارد تومان هزینه دارد، بازگشت سرمایه و منافع این نوع پروژه‌های زیربنایی، در دراز مدت برای کشورها حاصل می‌شود، این پروژه علاوه بر درآمدهای مستقیم از حمل بار و مسافر، موجب صرفه‌جویی در مصرف سوخت، کاهش سوانح جاده‌ای و توسعه ترانزیت خواهد شد. یک نکته مهم آنکه مطالعات جامع حمل‌ونقل ریلی کشور در سال ۱۴۰۲ نشان داد که این پروژه در میان تمامی پروژه‌های ریلی کشور، اولویت نخست را دارد و باید هرچه سریع‌تر خط ریلی کرمانشاه – خسروی تکمیل شود.
ناصریان با اشاره به سیاست‌های توسعه‌ای عراق خاطرنشان کرد: کشور عراق در حال اجرای پروژه «راه توسعه» است که شامل نوسازی و برقی‌سازی و دوخطه کردن شبکه ریلی عراق در راستای شمالی – جنوبی می‌شود. تکمیل راه‌آهن کرمانشاه – خسروی می‌تواند ارتباط شبکه ریلی ایران و عراق را برقرار کرده و پروژه راه توسعه را تقویت کند. همچنین عراق می‌تواند از مسیر کرمانشاه – خسروی و راه‌آهن ایران برای تجارت با کشورهای شرقی و شمالی ایران شامل پاکستان، افغانستان، ترکمنستان و به‌ویژه روسیه استفاده کند.
۱۴۰۷؛ سال سرنوشت‌ساز برای راه‌آهن کرمانشاه – خسروی؟
وی در پایان گفت: منطقه مرزی خسروی و شهرستان قصرشیرین اخیراً به منطقه آزاد تبدیل شده که می‌تواند نقش مهمی در فرآوری و ارزش‌افزوده کالاهای صادراتی و وارداتی داشته باشد. پروژه کرمانشاه – خسروی نه‌تنها به توسعه حمل‌ونقل، بلکه به رونق اقتصادی و رشد صنایع در مناطق مرزی نیز کمک خواهد کرد؛ امیدواریم با تخصیص بودجه مناسب، اجرای این پروژه در سال‌های آینده تسریع شود و بتوانیم در اواخر سال ۱۴۰۷ شاهد بهره‌برداری از آن باشیم.
