مروری بر کتاب «اختراع قوم یهود»
سوت پایان برای رژیم اشغالگر قدس
جواد لگزیان/ در حالی که رژیم اشغالگر قدس میکوشد از خود تصویری لیبرال و دموکراتیک به نمایش بگذارد، شلومو سند در کتاب «اختراع قوم یهود» با افشای دروغهای متداول صهیونیستها دربارهی گذشته ادعای امروز آنها را هم باطل میکند. کتاب با روشی علمی و با تکیه بر منابع تاریخی گام به گام تمام داستانسراییهای مورخان صهیونیست را از ابتدا بررسی و دروغ میداند و در ادامه موقعیت کنونی اسرائیل را وضعیت استعمارگری ظالم ارزیابی میکند.
به گزارش اکو ۳۶۵، شلومو سند استاد تاریخ با طرح پرسشهایی اساسی که صهیونیستها برای آن پاسخی ندارند، تمام افسانهپردازیهای صهیونیستی را زیر سوال میبرد. او میخواهد بداند: آیا ملت یهود واقعاً هزاران سال وجود داشته است، آن هم درحالیکه سایر مردمان ازهمپاشیده و ناپدید شدهاند؟ پادشاهی حشمونی یهودیه که جمعیت متنوعش به یک زبان سخن نمیگفتند و بیشترشان بیسواد بودند تا چه اندازه ویژگیهای دولت_ملت را دارا بود؟ آیا جمعیت یهودیه پس از سقوط معبد دوم تبعید شد یا این تبعید اسطورهای است نه چندان تصادفی که به بخشی از سنت یهود تبدیل شد؟ اگر ساکنان یهودیه تبعید نشدند چه اتفاقی برای آنان افتاد و میلیونها یهودی که در مناطقی چنین پرت و دورافتاده و دور از انتظار بر پهنهی تاریخ پدید آمدند چه کسانیاند؟ و اگر یهودیان جهان به راستی ملت بودند، عناصر مشترک در فرهنگ قومی یهودیان کیف و یهودیان مراکش به جز اعتقاد و مناسک چه بود؟
سند با بررسی دقیق شرایط کنونی اسرائیل در پاسخ مدعای لیبرالی سیاستمداران آن معتقد است دولت اسرائیل پس از شصت سال که از پایهگذاری آن میگذرد، تحت سلطهی تلقی خاص صهیونیسم از مفهوم ملیت، هنوز از اینکه خود را جمهوریای در خدمت همهی شهروندانش بداند سر باز میزند. یک چهارم شهروندانش یهودی به حساب نمیآیند و قوانین کشور تلویحاً میگوید که نه اسرائیل کشور آنهاست و نه آنان صاحب این کشور. اسرائیل همچنین از ادغام ساکنان محلی خود در فرهنگ کلانی که ساخته جلوگیری میکند و در عوض عامدانه آنها را محروم نگاه میدارد. اسرائیل نمیخواهد دموکراسی شراکتی نظیر سوئیس یا بلژیک یا دموکراسی چندفرهنگی شبیه هلند و بریتانیا باشد؛ به بیان دیگر کشوری باشد که تنوع نژادی و فرهنگیاش را پذیرفته و به همهی شهروندانش خدمت میکند. در عوض اسرائیل اصرار دارد که خود را کشوری بداند که به همهی یهودیان در سرتاسر دنیا تعلق دارد، هرچند آنان دیگر آوارگان آزاردیده نیستند و شهروندی کامل کشوری را دارند که برای اقامت انتخاب کردهاند.
بنابراین به تعبیر سند اصطلاحی که باید در وصف اسرائیل به کار برد همچنان همان «قومسالاری» است یعنی دولتی که هدف اصلیاش نه خدمت به مردم برابر از منظر مدنی که خدمت به قومی است که از منظر تاریخی کاملاً جعلی و خیالی است و این دولت مأموریت دارد که قوم برگزیدهاش را با ابزارهای ایدئولوژیک، آموزشی و قانونگذاری نه تنها از سایر شهروندان که به زعم خودش غیریهودیاند و نه از فرزندان کارکنان خارجی که زادهی اسرائیلاند بلکه از سایر ابنای بشر جدا کند.
سند تاکید دارد افسانهی قوم یهود بهمنزلهی پیکرهی تاریخی انزواطلبی که همواره مانع از پیوستن بیگانگان بود و کماکان نیز باید بر همین مدار میبود برای اسرائیل مضر است و ممکن است موجب فروپاشی درونی آن شود و حفظ موجودیت قومی طردگرا و اعمال تبعیض علیه یکچهارم از شهروندان منجر به تنشهایی مداوم میشود که در آینده ممکن است اختلافات شدیدی ایجاد کنند که به سختی بتوان بر آنها فائق آمد.
شلومو سند با مطالعه اعتراضات کنونی شهروندان علیه رویه قومگرایانه اسرائیل خاطر نشان میکند که این فرض خوشبینانه که جمعیت رو به رشد و در حال کسب قوا محرومیتش از مرکز سیاسی و فرهنگی را خواهد پذیرفت، مثل بیتوجهی جامعهی اسرائیل به سلطهی استعماری در غزه و کرانهی باختری پیش از انتفاضهی اول، توهمی خطرناک است. اما درحالیکه دو قیام فلسطینیان در سالهای ۱۹۸۷ و ۲۰۰۰ ضعف اسرائیل را بر کنترل قلمروهای آپارتایدش آشکار میکرد، تهدید آنان برای موجودیت اسرائیل در مقایسه با تهدید بالقوهی ناشی از فلسطینیان ناامیدی که درون مرزهایش زندگی میکنند، ناچیز به شمار میرود. سناریوی فاجعهآمیز قیامی در جلیل عربی که پاسخش سرکوب خشونت آمیز خواهد بود چندان دور از انتظار نیست و چنین اتفاقی میتواند نقطهی عطفی برای موجودیت اسرائیل در خاور نزدیک باشد.
سند با نگاهی به آمار با هشدار نسبت به اتفاقات آینده میگوید: بررسیها نشان میدهد که نه تنها ازدواج یهودیان با غیریهودیان در حال افزایش است بلکه حمایت از اسرائیل در میان خانوادههای زیر سیوپنج سال رو به کاهش است. تنها در میان شصت سال به بالاها همبستگی با اسرائیل پایدار و پرطرفدار است. این دادهها نشان میدهد تزریق قدرت از دیاسپورای فراملی اسرائیل ممکن است تا ابد به طول نینجامد.
و سرانجام شلومو سند در این سطرها سوت پایان را برای رژیم اشغالگر قدس به صدا درمیآورد: اسرائیل نباید فرض کند که حمایت قدرتهای غربی تا ابد ادامه خواهد داشت. استعمار جدید در اوایل قرن بیست و یکم که یک نمونهاش اشغال عراق و افغانستان است، نخبگان قدرت در اسرائیل را سرمست کرده است اما با وجود این جهانی شدن روبهرشد، غرب هنوز خیلی دور است درحالیکه اسرائیل در شرق نزدیک قرار دارد. واکنش خشونتآمیز به تحقیر شرق بر سر کلانشهرهای دوردست آوار نخواهد شد بلکه در پایگاه مرزی مقدم آن خود را نشان خواهد داد. سرنوشت کشور انزواطلب قومی در گوشهی جهان عرب و مسلمان نامعلوم است. مطابق معمول، در دوران تاریخی حاضر نمیتوانیم آینده را ببینیم اما به اندازهی کافی دلیل برای ترس از آن وجود دارد.
«اختراع قوم یهود» کتابی از شلومو سند با ترجمه فهیمه چاکرالحسینی ابرقوئی را انتشارات اختران در ۴۶۸ صفحه و با قیمت ۳۲۰هزار تومان رهسپار بازار کتاب کرده است.