هماهنگی گاز و برق؛ نقطه اتکای جلوگیری از خاموشی
در زمان‌هایی که کمبود منابع انرژی بسیاری از کشورها را با خاموشی‌های طولانی روبرو ساخته، همکاری و برنامه‌ریزی مشترک میان صنعت گاز و برق ایران توانسته است از وقوع بحران مشابه جلوگیری کند.
به گزارش اکو ۳۶۵ و به نقل از خبرگزاری مهر، مهدی خاکی کارشناس ارشد برنامه‌ریزی انرژی و تحلیلگر بازار برق، گفت: «اگر امروز شبکه برق ایران کمتر دستخوش خاموشی ناگهانی و گسترده می‌شود، این موفقیت محصول هم‌افزایی دقیق دو صنعت راهبردی گاز و برق است. حضور دائم نمایندگان این دو حوزه در جلسات هماهنگی کشوری موجب شده اقدامات مقابله با بحران، به‌موقع و مؤثر اجرا شود.»
او با اشاره به تجربه سال‌های اخیر می‌افزاید: «هر بار که سرمای بی‌سابقه یا خشکسالی، مصرف گاز خانگی یا کاهش ظرفیت نیروگاه‌های برق‌آبی را بالا برده، کارگروه مشترک وزارت نفت و نیرو با شبیه‌سازی سناریوهای مختلف و اولویت‌بندی خوراک نیروگاه‌ها، مانع از سقوط گسترده شبکه برق شده است. این مدل مدیریتی بومی امروز از سوی برخی کشورهای منطقه نیز مورد توجه قرار گرفته.»
خاکی درباره چالش‌های معماری فعلی توضیح می‌دهد: «افزایش جمعیت و گسترش صنایع بزرگ، بار شبکه برق را سال‌به‌سال بالا می‌برد و طبیعتاً نیاز به گاز را نیز افزایش می‌دهد. اما محدودیت‌هایی چون رشد پرمصرف بخش خانگی، فرسودگی برخی خطوط انتقال گاز، و وابستگی بیش از حد به میادین خاص مثل پارس جنوبی باعث شده مدیریت منابع یک مسئله ملی شود. این پیچیدگی در زمستان‌های سرد یا تابستان‌های گرم به اوج می‌رسد.»
وی بزرگ‌ترین دستاورد صنعت گاز و برق را «مدیریت ریسک همزمان» می‌داند و اضافه می‌کند: «در برخی سال‌ها که واردات برق از کشورهای همسایه کاهش می‌یابد یا ذخیره آبی سدها کمتر از حد انتظار است، مهندسان با تغییر زمان تعمیرات نیروگاه‌ها و مدیریت تزریق گاز به خطوط ویژه، توانسته‌اند چرخه تولید پایدار برق را برقرار نگه دارند.»
خاکی درباره آینده می‌افزاید: «ادامه این موفقیت نیازمند نوسازی همزمان تجهیزات انتقال گاز و برق، ورود فناوری‌های جدید مدیریت مصرف، و آموزش نیروی انسانی متخصص است. سرمایه‌گذاری ویژه در پایش خطوط لوله، توسعه ایستگاه‌های تقویت فشار و هوشمندسازی مدیریت بار نیروگاه‌ها از الزامات آینده خواهد بود.»
وی همچنین به نقش «فرهنگ‌سازی» اشاره می‌کند: «بدون تغییر نگرش مصرف‌کنندگان نهایی موفقیت دائمی نخواهد بود. باید با آموزش، اطلاع‌رسانی و ساختار تعرفه‌ای هوشمند، خانواده‌ها را به کاهش مصرف در زمان اوج تشویق کرد تا سوخت کافی به نیروگاه‌ها برسد.»
خاکی خاطرنشان می‌کند: «تجربه موفق سال‌های اخیر نشان داد، اتحاد عملیاتی دومینوی بحران را متوقف می‌کند. مادامی که سیاست‌گذار نقش میان‌بخشی را جدی بگیرد و دستاوردهای فعلی را سرمایه راهبردی بداند، می‌توان به افق‌های روشن برای تاب‌آوری شبکه برق و آرامش انرژی کشور امیدوار بود.»
