پشت‌پرده سرمایه‌گذاری برای احیای نفت با دکل حفاری چیست؟
مدیرعامل شرکت ملی حفاری ایران از سرمایه‌گذاری یک میلیارد دلاری برای خرید دکل‌های حفاری خبر داد. در شرایطی که بسیاری از چاه‌های نفتی به نیمه دوم عمر خود رسیده‌اند، این پرسش مطرح است که آیا صرف خرید دکل حفاری می‌تواند شرایط تولید نفت را بهبود ببخشد؟
به گزارش اکو ۳۶۵ و به نقل از تجارت نیوز، صنعت نفت ایران به دلیل تحریم‌های متعدد بین‌المللی و کمبود سرمایه‌گذاری، با مشکلات متعددی روبه‌روست. چاه‌های نفتی با افت فشار مواجه هستند، چراکه در این سال‌ها تنها به تولید مشغول بوده‌اند و سرمایه‌گذاری برای تعمیر و افزایش بهره‌وری آنها انجام نشده است.
بسیار از کارشناسان بر این عقیده‌اند که بیش از نیمی از چاه‌های نفت ایران که بار عمده تولید نفت را به دوش می‌کشند، در نیمه دوم عمر تولید خود قرار دارند.
آن طور که شبکه اطلاع‌رسانی نفت و انرژی گزارش داده، مهران مکوندی، مدیرعامل شرکت ملی حفاری ایران، به سرمایه‌گذاری ۸۰۰ میلیون دلاری از منابع نفت ایران برای خرید ۱۵ دستگاه حفاری خشکی در سال جاری اشاره کرد و گفت: حدود ۲۰۰ میلیون تا ۳۰۰ میلیون دلار از منابع ارزی داخلی شرکت ملی حفاری نیز برای تامین تجهیزات جانبی مانند پمپ‌های سیمان‌کاری و نیتروژن اختصاص داده می‌شود.
مدیرعامل شرکت ملی حفاری درباره برنامه‌های گسترده برای نوسازی و بازسازی ناوگان حفاری، ادامه داد: تا پایان سال ۱۴۰۵، روند نوسازی ناوگان حفاری شامل دستگاه‌های سبک، نیمه‌سنگین، سنگین و فوق‌سنگین ادامه می‌یابد، ضمن آنکه دستگاه‌های فرسوده از رده خارج شده و جایگزین‌های جدید با توان ۱۰۰۰ تا ۳۰۰۰ اسب بخار وارد ناوگان می‌شود.
وی با اشاره به برنامه‌ریزی برای حفاری ۱۳۰ تا ۱۵۰ حلقه چاه در سال جاری تاکید کرد: این هدف با همکاری کارفرمایان و تمرکز بر سرمایه‌گذاری محقق می‌شود، همچنین نگرش به نیروی انسانی و تجهیزات به‌عنوان عوامل کلیدی در افزایش راندمان حفاری مورد توجه است.
باید دید آیا صرف خرید دکل‌های جدید کمکی به حوزه حفاری می‌کند؟ آیا بهره‌وری چاه‌ها با استفاده از تکنولوژی‌های جدید افزایش می‌یابد؟ اساسا تامین مالی خرید این تجهیزات در شرایط تحریمی از چه طریق انجام می‌شود و صرف بودجه داخلی کشور برای توسعه صنعت حفاری کافی است؟
فرسودگی صنعت حفاری و لابی‌گری چه بلایی سر صنعت نفت آورد؟
پیش‌تر محمود خاقانی، کارشناس انرژی، در مورد وضعیت صنعت حفاری در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز عنوان کرد: فناوری جدید در صنعت حفاری وجود ندارد. همچنین اکثر دکل‌های موجود نیز ساخت چین بوده و دکل‌ها مدرن نیستند.
او در رابطه با حفاری‌های چند سال اخیر عنوان کرد: با حفاری‌هایی که در چند سال گذشته انجام شده، بعید است امکان افزایش تولید نفت وجود داشته باشد. چراکه این حفاری‌ها عمدتا به دلیل منافع صنعت حفاری انحصاری انجام شده است و به دلیل فرسودگی تجهیزات و بازدهی پایین، قادر به افزایش تولید نفت نیستند.
وی در رابطه با لابی‌گری شرکت‌های حفاری تشریح کرد: شرکت‌های حفاری هر گاه که بیکار می‌شوند از رانت خود استفاده می‌کنند و با لابی‌گری طرح‌هایی را برای تامین منافع خود تصویب می‌کنند.
خاقانی ادامه داد: برای مثال، وزارت نفت تصویب می‌کند که به طور اضطراری باید تولید نفت ۲۵۰ هزار بشکه در روز افزایش پیدا کند. وقتی چنین طرحی تصویب می‌شود، بدان معناست که شرکت‌های حفاری باید تعمیر چاه‌ها و حفاری‌های جدید را شروع کنند. پول چنین طرحی از بیت‌المال پرداخت می‌شود؛ چراکه از صندوق توسعه ملی در همین راستا دلار قرض گرفته می‌شود.
صنعت حفاری تشنه سرمایه‌گذاری و تکنولوژی جدید
موارد بیان‌شده در مورد صنعت حفاری کشور بسیار حائز اهمیت است. صرف خرید دکل حفاری جدید به‌تنهایی نمی‌تواند به توسعه و افزایش تولید نفت کمک کند. آن هم در شرایطی که بسیاری از چاه‌های نفتی کشور وارد نیمه دوم عمر خود شده‌اند.
چاه‌هایی که وارد نیمه دوم عمر خود شده‌اند، معمولا با مسائلی مانند افت فشار مخزن، افزایش تولید آب یا گاز همراه می‌شوند. در کنار خرید دکل‌های جدید باید به ترمیم چاه، فشارافزایی و موارد دیگری که نیازمند تکنولوژی و فناوری‌های نوین است، توجه کرد.
در این زمینه لازم است که به لزوم ورود تکنولوژی‌های نوین توجه کرد؛ تکنولوژی‌هایی که پیش‌شرط ورود آنها به ایران، تعامل با دنیاست. بسیاری از کشورهای جهان به فناوری‌های نوین برای فشارافزایی، ترمیم چاه و موارد دیگری که منجر به افزایش راندمان چاه‌های نفتی می‌شود، دست یافته‌اند و استفاده از تجربیات آنها، امری ضروری برای صنعت نفت به حساب می‌آید.
در شرایطی که صحبت‌ها در مورد مذاکرات مستقیم یا غیرمستقیم تمامی وجوه اقتصادی و سیاسی کشور را درگیر کرده است، لازم است که به تاثیر سرانجام مذاکرات و رفع تحریم‌ها در افزایش تولید نفت و ورود تکنولوژی‌های جدید در صنعت حفاری توجه کرد.
اما باید دید منافع کسانی که تاکنون از تحریم‌ها سودهای کلانی برده‌اند، اجازه تنفس به صنعت نفت کشور را می‌دهند؟
