ضرورت توجه به زیرساخت‌های فناوری‌های آب در برنامه هفتم توسعه؛
۱۱ فناوری و راهبرد مهم برای رفع چالش آب
در سند توسعه فناوری‌های آب که از سوی محققان دانشگاه شریف و با همکاری معاونت علمی ریاست‌جمهوری تدوین شده است، ۱۱ حوزه فناوری در حوزه آب معرفی شده و آنها با تعریف ماموریت‌هایی برای بخش‌های دانشگاهی و علمی، امیدوارند در برنامه هفتم توسعه به زیر ساخت‌های این فناوری‌ها توجه شود.
به گزارش اکو ۳۶۵ و به نقل از ایسنا، علی‌اصغر اعلم‌الهدی، رئیس اسبق انستیتو آب و انرژی دانشگاه شریف با اشاره به تدوین سند توسعه فناوری‌های آب، گفت: این سند با همکاری ستاد آب و خشکسالی معاونت علمی ریاست‌جمهوری در سال ۹۰ تهیه شد.
وی خاطر نشان کرد: طبق این سند قرار بود تا سال۹۴ چهار اولویت فناوری در این زمینه شامل “نمک‌زدایی از آب دریا”، “تعادل بخشی آب‌های زیر زمینی”، “مدیریت پیش‌بینی سیل و خشکسالی” و “ارتقای بهره‌وری آب کشاورزی” احصاء شود.
بر اساس این سند، ۱۴۸ فناوری راهبردی و ارتباط هر فناوری با راهبرد و سیاست مربوط به آن، ارائه و در نهایت این فناوری‌ها در ۱۱ گروه اصلی فناوری به شرح جدول ذیل طبقه‌بندی و اولویت‌گذاری شده است:
| ردیف | فناوری‌های راهبردی حوزه آب |
| ۱ | فناوری‌های نوین آموزشی و ظرفیت‌سازی |
| ۲ | فناوری‌های مدیریت اطلاعات |
| ۳ | فناوری‌های شبکه و ارتباطات |
| ۴ | فناوری‌های مدیریتی |
| ۵ | فناوری‌های شبیه‌ساز |
| ۶ | فناوری‌های تصمیم‌ساز |
| ۷ | فناوری‌های مدیرت ارزش |
| ۸ | فناوری‌های ارتقای بهره‌وری آب |
| ۹ | فناوری‌های ابزار دقیق |
| ۱۰ | فناوری‌های اکتشاف، استحصال، حفاظت و بهره‌برداری |
| ۱۱ | فناوری‌های انرژی‌های نو و پاک |
این سند همچنین به چالش‌های موجود در حوزه آب پرداخته که از جمله آن می‌توان به این موارد اشاره کرد:
* حکمرانی آب و ظرفیت‌سازی
* آمایش سرزمین و آب
* مدیریت تقاضا و عرضه آب
* حقوق و دیپلماسی آب
* مدیریت خطرپذیری و بحران آب
* حفاظت از منابع و بهره‌برداری از آب‌های نامتعارف
* ابعاد اقتصادی آب
* آب و محیط زیست
* مدرن‌سازی سامانه‌ها و تاسیسات آبی
* آب و انرژی
بر اساس رهنمودهای چشم‌انداز ۲۲ ساله کشور و دیگر اسناد بالادستی مرتبط، جمهوری اسلامی ایران در بخش فناوری حوزه آب، با بهره‌گیری و برخورداری از مدیریت دانش‌محور، ظرفیت‌های مغزافزاری، نرم‌افزاری، سخت‌افزاری و نیز مشارکت مؤثر نقش‌آفرینان در زمینه بسط و توسعه دانش و فناوری‌های نوین در صنعت آب سرآمد در منطقه خواهد بود.
براین اساس، برای تحقق آرمان‌های زیر تلاش خواهد شد:
برخورداری از امنیت آبی، امنیت غذایی، امنیت اجتماعی و سیاسی، بهداشت و سلامت جسمی و روانی آحاد جامعه، محیط زیست پایدار و دسترسی عادلانه به آب سالم و کافی.
برخورداری از علم و فناوری‌های نوین و روزآمد در زمینه‌های مختلف مدیریت آب نظیر حکمرانی مدبرانه آب و ظرفیت‌سازی، حقوق و دیپلماسی، آمایش سرزمین و امنیت آبی، اقتصاد آب، مدیریت کلان منابع و مصارف آب، حفاظت و بهره‌برداری از منابع آب، آب‌های نامتعارف و مرزی، مدیریت خطرپذیری و بحران‌های اقلیمی و زیست محیطی، توسعه سامانه‌های مدرن آب و آبیاری.
توانایی در جایگزینی رویکرد مدیریت خطرپذیری در زمینه آب، انرژی، محیط زیست و مخاطرات آب و هوایی به جای رویکرد مدیریت بحران با بهره‌مندی از فناوری‌های روزآمد و نوین به منظور کاهش حداکثری خسارات و بهینه‌سازی مصرف منابع ملی.
برخورداری از امنیت پایدار غذایی در سایه امنیت آبی از طریق بهره‌گیری و توسعه فناوری‌های نوین روزآمد و بومی شده متناسب با شرایط اجتماعی، طبیعی و اقتصادی کشور.
توانایی در تعادل‌بخشی بین منابع و مصارف در بخش‌های مختلف و اولویت‌گذاری بر بهره‌برداری بهینه از آب‌های مرزی و مشترک.
در همین راستا برنامه زمان‌بندی این سند به این شرح بوده است:
اولویت اول: فناوری مدیریتی، فناوری تصمیم‌سازی و فناوری‌های استحصال، حفاظت و بهره‌برداری، ارتقای بهره‌وری و تعادل بخشی
اولویت دوم: فناوری مدیریت اطلاعات، فناوری شبیه‌ساز
اولویت سوم: فناوری‌های مدیریت ارزش، ابزار دقیق، انرژی‌های نوین و پاک، فناوری‌های آموزشی و ظرفیت‌سازی و شبکه و ارتباطات
همچنین محققان دانشگاه شریف به منظور معرفی و نهادینه‌سازی بندهای این سند اقدام به برگزاری دو سمپوزیوم در خصوص نقش دانشگاهیان در اجرای برنامه توسعه‌ای کشور در حوزه آب کردند و در طی آن ماموریت‌هایی را برای دستگاه‌های مرتبط با آب تعریف کردند.
نقش دانشگاه‌ها و مراکز علمی
*استفاده از ظرفیت دانشجویان تحصیلات تکمیلی و اعضای هیات علمی برای تعریف و انجام پایان‌نامه‌ها و تهیه رساله‌های دکتری در زمینه‌های مرتبط با صنعت نمک‌زدایی و تکمیل و ترمیم اجزای فناوری‌های مرتبط.
*تدوین درخت فناوری و تشریح انواع فناوری‌های مورد استفاده در صنعت نمک‌زدایی و پایش و رصد توسعه فناوری‌ها در سطوح ملی و بین‌المللی و *جهت‌دهی دانشگاه‌ها و مراکز علمی برای دستیابی به جایگاه قابل قبول در تولید علم و توسعه فناوری‌های مرتبط.
*تعامل مثبت با تولیدکنندگان داخلی و بهره‌برداران و همکاری در زمینه افزایش کیفیت تجهیزات تولیدی و توسعه بهره‌وری تاسیسات موجود با انجام فعالیت‌های بومی‌سازی فناوری، مهندسی مجدد و پژوهش‌های کاربردی.
همکاری در تهیه موافقت‌نامه بین سازندگان تجهیزات صنعتی ایران و انجمن شرکت‌های خصوصی سرمایه‌گذار آب شیرین‌کن برای تولید تجهیزات صنعتی، قطعات و ادوات موردنیاز.
رصد فناوری‌های جدید و دستاوردهای صنعت نمک‌زدایی و اطلاع‌رسانی به صنایع داخلی، بهره‌برداران و علاقه‌مندان و ترویج فناوری‌های متناسب با شرایط اقلیمی، محیط زیستی، ظرفیت سرمایه‌گذاری و سطح توسعه فنی و اجرایی صنایع داخلی از طریق برگزاری نشست‌ها، اجرای دوره‌های تخصصی و کارگاه‌های آموزشی و درج در درگاه نمک‌زدایی.
انجمن شرکت‌های خصوصی سرمایه‌گذار آب‌شیرین‌کن
از انجمن شرکت‌های خصوصی سرمایه‌گذار آب‌شیرین‌کن انتظار می‌رود اقدامات زیر را با همکاری دانشگاه‌ها و مراکز علمی در خصوص اجرای تبصره بند الف ذیل ماده ۳۶ به انجام رسانند:
*انجمن در زمینه تعریف فرصت‌های مطالعاتی برای اعضای هیات علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی در صنایع موجود برای تسهیل انتقال فناوری اقدام کند.
*مشارکت در تعریف و انجام پروژه‌های پژوهشی و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های ترویجی، توسعه زیرساخت‌های فناوری‌های نمک‌زدایی ازقبیل تجهیز آزمایشگاه‌ها، ساخت و نصب سامانه‌های پایلوتی و تامین لوازم و ادوات لازم.
*این محققان امیدوارند در برنامه هفتم توسعه که در اختیار نمایندگان مجلس است، به توسعه فناوری‌های مرتبط با آب و همچنین اجرایی‌سازی سند توسعه فناوری‌های آب مورد توجه بیشتری قرار گیرد.
