انتخابات در کشورهای اروپایی در سال ۲۰۲۴ چگونه بود؟
۰
سال ۲۰۲۴ سالی پر انتخابات برای اروپا بود. در این گزارش ضمن بررسی ساختارهای سیاسی و احزاب فعال در ۱۱ کشور اروپایی، به نتایج انتخابات و تغییرات مهم در صحنه سیاسی این کشورها میپردازیم.
تجارتنیوز به بررسی دقیق انتخابات و تغییرات سیاسی در ۱۱ کشور اروپایی میپردازد، از ساختارهای سیاسی و احزاب فعال آنها گرفته تا نتایج انتخابات و روندهای کلیدی که در حال شکلگیری هستند. آیا شاهد ظهور یک موج جدید از راستگرایی افراطی در اروپا هستیم؟ دموکراسیهای اروپایی با چه چالشهایی دست به گریبان هستند و چه آیندهای در انتظار این قاره است؟
فنلاند
فنلاند کشوری در شمال اروپا با دموکراسی پایدار است که در سال ۱۹۱۷ از روسیه استقلال یافت. این کشور عضو اتحادیه اروپا و یکی از کشورهای پیشرو در زمینه آموزش و رفاه اجتماعی است. نظام سیاسی آن جمهوری پارلمانی است. احزاب مختلفی از جمله حزب سوسیال دموکرات (SDP)، حزب ائتلاف ملی (KOK)، حزب فنلاند (PS)، حزب سبزها (VIHR) و حزب مرکز فنلاند (KESK) و برخی دیگر در فنلاند فعال هستند.
دور اول انتخابات ریاست جمهوری در ۲۸ ژانویه ۲۰۲۴ برگزار شد. از آنجا که هیچکدام از نامزدها اکثریت مطلق آرا را کسب نکردند، دور دوم انتخابات در ۱۱ فوریه ۲۰۲۴ برگزار شد. دو نامزد اصلی در دور دوم انتخابات عبارت بودند از: الکساندر استاب، نامزد حزب ائتلاف ملی (Kokoomus) و پکا هاویستو، نامزد مستقل با حمایت حزب سبزها (VIHR). الکساندر استاب با کسب ۵۱.۶ درصد آرا در دور دوم انتخابات به پیروزی رسید و به عنوان رئیس جمهور فنلاند انتخاب شد و پکا هاویستو با کسب ۴۸.۴ درصد آرا، ریاست جمهوری را به او باخت.
بلژیک
بلژیک کشوری در غرب اروپاست که به دلیل موقعیت استراتژیک خود، تاریخ پر فراز و نشیبی داشته است. این کشور عضو اتحادیه اروپاست و مرکز بسیاری از سازمانهای بینالمللی در آن قرار دارد. بلژیک یک پادشاهی مشروطه فدرال است. پادشاه (در حال حاضر فیلیپ) فرد اول کشور است، اما قدرت اجرایی در دست نخستوزیر و کابینه است. پارلمان فدرال بلژیک از دو مجلس نمایندگان (Chamber of Representatives) و مجلس سنا (Senate) تشکیل شده است. بلژیک همچنین دارای پارلمانهای منطقهای و جوامع زبانی است.
در بلژیک دو حزب غالب وجود ندارد و چند حزب با محبوبیت نزدیک به هم فعالیت میکنند. شاید یکی از دلایل این مساله، اجباری بودن رأی دادن برای بلژیکیهاست. احزاب فعال آن عبارتاند از: حزب سوسیالیست (PS)، حزب چپ میانه که از سیاستهای سوسیال دموکراتیک حمایت میکند؛ جنبش اصلاحطلب (MR)، یک حزب راست میانه که از سیاستهای لیبرال حمایت میکند؛ حزب دموکرات مسیحی (CD&V)، یک حزب راست میانه که از سیاستهای دموکرات مسیحی حمایت میکند؛ حزب سبز (Groen/Ecolo) که بر مسائل محیطزیستی تمرکز دارد، فلامس بلانگ (Vlaams Belang)، یک حزب راست افراطی که از سیاستهای ملیگرایانه و ضد مهاجرت حمایت میکند و یک حزب راست میانه که از سیاستهای ملیگرایانه فلاندریها حمایت میکند (به نام N-VA (یا Nieuw-Vlaamse Alliantie)).
انتخابات مجلس نمایندگان بلژیک در ۹ ژوئن برگزار شد و در پی آن حزب ملیگرای راست میانه (N-VA) با ۲۴ کرسی از ۱۵۰ کرسی، اکثریت نسبی خود را حفظ کرد. بعد از آن حزب فلامس بلانگ (Vlaams Belang) که یک حزب راست افراطی محسوب میشود و حزب جنبش اصلاحطلب که جزو احزاب راست میانهرو و البته فرانسویزبان است، هرکدام با ۲۰ کرسی در جایگاه دوم قرار گرفتند.
اتریش
اتریش یک جمهوری فدرال در اروپای مرکزی است که پس از جنگ جهانی اول از امپراتوری اتریش-مجارستان جدا و به عنوان یک جمهوری مستقل شناخته شد. این کشور عضو اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد است. احزاب مختلفی از جمله حزب خلق اتریش (ÖVP)، حزب سوسیال دموکرات اتریش (SPÖ) و حزب آزادی اتریش (FPÖ) در این کشور فعال هستند.
در تاریخ ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، انتخابات پارلمانی برای انتخاب بیست و هشتمین دوره شورای ملی (National Council)، مجلس پایین پارلمان دو مجلسی اتریش، برگزار شد. حزب آزادی اتریش (FPÖ) با کسب ۲۸.۸ درصد آرا رتبه اول را به دست آورد و بهترین نتیجه را در تاریخ حزب خود کسب کرد. این اولین بار پس از جنگ جهانی دوم است که یک حزب راست افراطی بیشترین کرسی را در انتخابات پارلمانی اتریش به دست میآورد و با به دست آوردن ۲۶ کرسی دیگر، صاحب ۵۷ کرسی شد.
حزب خلق اتریش (ÖVP) حاکم، ۲۰ کرسی از دست داد. حزب سبزها، شریک ائتلافی حزب مردم، ۱۰ کرسی را از دست داد. حزب سوسیال دموکرات (SPÖ) با کسب ۲۱.۱ درصد آرا، بدترین نتیجه خود را از نظر درصد و جایگاه (سوم) کسب کرد، اما یک کرسی بیشتر نسبت به انتخابات قبلی به دست آورد. حزب نئوس (NEOS) کمی بهتر از سال ۲۰۱۹ عمل کرد و از ۱۵ به ۱۸ کرسی رسید؛ و هیچ حزب دیگری نتوانست از آستانه چهار درصد برای کسب کرسی عبور کند.
انگلستان
انگلستان یکی از کشورهای تشکیلدهنده پادشاهی متحده بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی است. این کشور دارای تاریخ و فرهنگ غنی است و نقش مهمی در سیاست و اقتصاد جهان ایفا میکند. انگلستان یک پادشاهی مشروطه است. پادشاه (در حال حاضر چارلز سوم) فرد اول کشور است، اما قدرت اجرایی در دست نخستوزیر و کابینه است. پارلمان بریتانیا از دو مجلس عوام (House of Commons) و مجلس اعیان (House of Lords) تشکیل شده است.
حزب محافظهکار (Conservative Party) یک حزب راست میانه است که از سیاستهای محافظهکارانه حمایت میکند. حزب کارگر (Labour Party)، از دیگر احزاب فعال، یک حزب چپ میانه است که از سیاستهای سوسیال دموکراتیک حمایت میکند. حزب سبز انگلستان و ولز (Green Party of England and Wales) بر مسائل محیطزیستی تمرکز دارد. حزب ملی اسکاتلند (Scottish National Party) یک حزب ملیگراست که از استقلال اسکاتلند حمایت میکند. حزب لیبرال دموکرات (Liberal Democrats) نیز از احزاب فعال است.
انتخابات قابل پیشبینی انگلستان هم در سال ۲۰۲۴ برگزار شد. حزب محافظهکار که پس از ۱۴ سال حکومت، در بین مردم به کمترین میزان محبوبیت خود رسیده بود، سرانجام قدرت را به حزب کارگر واگذار کرد. به سبب افزایش شدید قیمت مسکن و هزینههای زندگی، نارضایتی از حزب محافظهکار به اوج خود رسیده بود. همچنین برگزیت که روزی عامل محبوبیتزا برای آنها بود، بعد از گذشت چند سال و بروز آثار آن، مخالفانی بیشتر از طرفداران پیدا کرد و نتایج مخرب خروج از اتحادیه اروپا دامنگیر انگلیسیها شد. مردم، حزب محافظهکار را مهمترین عامل این مشکلات میدانند. این بدبینی نسبت به محافظهکارها تا حدی بود که با وجود تلاشهای ریشی سوناک (Rishi Sunak)، آخرین نخستوزیر محافظهکار، برای ایجاد ثبات اقتصادی، نتیجه انتخابات از پیش مشخص بود.
در نهایت حزب کارگر به رهبری کِر استارمر (Keir Starmer) موفق به پیروزی قاطع با کسب ۴۱۱ کرسی از ۶۵۰ کرسی شد. بعد از آن به ترتیب حزب محافظهکار با ۱۲۱ کرسی (یکسوم انتخابات گذشته) و حزب لیبرال دموکرات با ۷۲ کرسی قرار گرفتند.
گرجستان
گرجستان کشوری در منطقه قفقاز است که دارای تاریخ و فرهنگ غنی است. این کشور پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی استقلال خود را به دست آورد و از آن زمان تاکنون در حال توسعه و گذار به دموکراسی بوده است. گرجستان یک جمهوری پارلمانی است. رئیس جمهور رئیس کشور محسوب میشود اما قدرت اجرایی در دست نخستوزیر و کابینه است. پارلمان گرجستان یک مجلس تکنمایندهای است.
رویای گرجستان (Georgian Dream)، حزب حاکم است که از سیاستهای محافظهکارانه و ملیگرایانه حمایت میکند. جنبش ملی متحد (United National Movement)، یک حزب اپوزیسیون است که از سیاستهای لیبرال و طرفدار غرب حمایت میکند؛ گرجستان برای اروپا (For Georgia)، یک حزب اپوزیسیون است که از سیاستهای طرفدار اروپا حمایت میکند، و لِلو برای گرجستان (Lelo for Georgia)، یک حزب اپوزیسیون به شمار میرود که از سیاستهای لیبرال حمایت میکند.
انتخابات پرحاشیه پارلمانی گرجستان نیز از دیگر انتخاباتهای سال ۲۰۲۴ بود. برای بررسی این انتخابات باید از چند سال پیش از آن شروع کنیم.
در سال ۲۰۱۷ با اصلاح قانون اساسی، اختیارات رئیسجمهور به طرز چشمگیری کاهش یافت و در نتیجه نقش پارلمان در گرجستان بسیار بیشتر از گذشته و اهمیت انتخابات پارلمانی هم دوچندان شد. نکته دیگر اینکه دو منطقه در شمال گرجستان (اوستیای جنوبی و آبخازیا) که جداییطلب بودند، از جانب روسیه شدیداً حمایت شدند تا جایی که روسیه در سال ۲۰۰۸ مستقیماً به گرجستان حمله کرد و پس از جنگ، استقلال این دو منطقه را به رسمیت شناخت. این نبرد و چالش آن بر دید مردم گرجستان نسبت به روسیه تأثیر گذاشت.
در سال ۲۰۲۳ که گرجستان در تلاش برای پیوستن به اتحادیه اروپا بود، حزب حاکم (GD) مقرراتی وضع کرد که به صورت غیرمستقیم به روند پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا ضربه میزد. حزب حاکم همچنین از زمان شروع جنگ اوکراین، با وجود اینکه حمله روسیه را محکوم کرده بود، از پیوستن به تحریمکنندگان روسیه اجتناب کرد و در مجموع باعث نارضایتی طرفداران ورود به اتحادیه اروپا شد. حمله روسیه به اوکراین برای بسیاری از گرجستانیها یادآور حمله روسیه به کشورشان در سال ۲۰۰۸ بود و طبیعتاً آنها نیز نسبت به حزب حاکم انتقادات شدیدی داشتند.
در انتخابات ۲۰۲۴ حزب رویای گرجستان با به دست آوردن ۸۹ کرسی از ۱۵۰ کرسی، بالاتر از احزاب طرفدار غرب، بیشترین کرسیها را به دست آورد. این پیروزی قاطع باعث مشکوک شدن برخی به نتیجه انتخابات شد. تا جایی که رئیسجمهور وقت، سالومه زارابیشویلی، اعلام کرد انتخابات را به رسمیت نمیشناسد. آتش اعتراضات کماکان در گرجستان شعلهور است و معترضان خواستار برگزاری دوباره انتخابات هستند.
ایسلند
ایسلند یک جمهوری پارلمانی در شمال اروپاست که در سال ۱۹۴۴ از دانمارک مستقل شد. این کشور به خاطر موقعیت جغرافیایی خاص و منابع طبیعی غنی، اهمیت زیادی در حوزههای انرژی و محیط زیست دارد. رئیسجمهور معمولاً نقش تشریفاتی دارد و قدرت اجرایی در دست نخستوزیر و کابینه است. پارلمان ایسلند (Alþingi) دارای ۶۳ عضو است که برای دورههای چهارساله انتخاب میشوند.
احزاب مختلفی از جمله حزب استقلال (Sjálfstæðisflokkurinn)، حزب مترقی (Framsóknarflokkurinn) و جنبش چپ سبز (Vinstrihreyfingin – grænt framboð) در ایسلند فعال هستند. حزب استقلال، یک حزب راست میانه است که از سیاستهای اقتصادی لیبرال حمایت میکند. جنبش چپ-سبز یک حزب چپگراست که بر مسائل محیطزیستی و عدالت اجتماعی تمرکز دارد. حزب مترقی، یک حزب میانهرو است که از منافع کشاورزان و مناطق روستایی حمایت میکند و اتحاد سوسیال دموکرات، یک حزب چپ میانه است که از سیاستهای سوسیال دموکراتیک حمایت میکند.
در ۹ آوریل ۲۰۲۴، بیارنی بندیکتسون (Bjarni Benediktsson)، پس از استعفای کاترین یاکوبسدوتیر (Katrin Jakobsdóttir) از رقابت در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴، نخست وزیر ایسلند شد. بیارنی در ۱۸ آوریل با رأی عدم اعتماد مواجه شد که با ۳۵ رأی موافق در برابر ۲۵ رای مخالف شکست خورد.
در تاریخ یک ژوئن ۲۰۲۴، انتخابات ریاست جمهوری ایسلند برگزار شد. رئیسجمهور قبلی گودنی یوهانسن اعلام کرد به دنبال برنده شدن در دوره سوم نخواهد بود و در نهایت هالا توماسدوتیر (Halla Tómasdóttir) با کسب ۳۴.۱ درصد آرا برنده انتخابات شد. در ۱۳ اکتبر، نخست وزیر بیارنی بندیکتسون اعلام کرد دولت به دلیل اختلافها بر سر سیاست خارجی، پناهجویان و انرژی، فرو پاشیده که او را بر آن داشت تا برای برگزاری انتخابات جدید اعلامیه بدهد و روز بعد از رئیس جمهور هالا توماسدوتیر بخواهد که پارلمان را منحل و انتخاباتی جدید برای ۳۰ نوامبر تنظیم کند.
انتخابات پارلمانی در ایسلند در ۳۰ نوامبر ۲۰۲۴ برای انتخاب ۶۳ عضو پارلمان برگزار شد. اتحاد سوسیال دموکرات چپ میانه، به رهبری کریسترون فراستادوتیر (Kristrún Frostadóttir)، از حزب استقلال که حاکم بود، پیشی گرفت و بیشترین کرسی ها را (۱۵ عدد) به دست آورد. این انتخابات شاهد بدترین عملکرد حزب استقلال، حزب مترقی، جنبش چپ-سبز و حزب دزدان دریایی در تاریخ هر یک از احزاب بود؛ در حالی که ویرایسن، حزب مردم و حزب مرکز بهترین عملکرد خود را داشتند. جنبش چپ-سبز و حزب دزدان دریایی تمامی نمایندگان پارلمانی خود را از دست دادند. هر دو حزب، برای اولین بار از زمان تأسیس خود (به ترتیب در سالهای ۱۹۹۹ و ۲۰۱۳)، نتوانستند کرسی به دست آورند.
اوکراین
اوکراین کشوری در اروپای شرقی است که در سال ۱۹۹۱ پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی مستقل شد. این کشور دارای تاریخ پیچیدهای است و در سالهای اخیر درگیر چالشهای سیاسی و درگیریهای نظامی بوده است. احزاب مختلفی از جمله حزب خدمتگزار مردم (Sluha Narodu)، حزب همبستگی اروپایی (Європейська Солідарність) و احزاب دیگر در اوکراین فعال هستند.
قرار بود انتخابات ریاست جمهوری اوکراین در ماه مارس یا آوریل ۲۰۲۴ برگزار شود. با این حال، از آنجا که از ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ در واکنش به حمله روسیه به اوکراین، حکومت نظامی اجرایی شده است، هیچ انتخاباتی برگزار نشد. هماکنون حزب خدمتگزار مردم به رهبری ولودیمیر زلنسکی که رئیسجمهور اوکراین است حکومت را در دست دارند.
فرانسه
فرانسه کشوری در غرب اروپاست که دارای تاریخ و فرهنگ غنی است. این کشور یکی از بنیانگذاران اتحادیه اروپا به شمار میرود و نقش مهمی در سیاست بینالملل ایفا میکند. فرانسه یک جمهوری نیمهریاستی است. رئیس جمهور (در حال حاضر امانوئل مکرون) قدرت اول کشور و نخستوزیر، رئیس دولت است. پارلمان فرانسه از دو مجلس، مجلس ملی (Assemblée nationale) و مجلس سنا (Sénat) تشکیل شده است.
حزب حاکم که از سوی امانوئل مکرون تأسیس شده و از سیاستهای لیبرال و طرفدار اروپا حمایت میکند، حزب رنسانس (Renaissance) نام دارد. اجتماع ملی (Rassemblement national)، یک حزب راست افراطی است که از سیاستهای ملیگرایانه و ضدمهاجرت حمایت میکند. دیگر حزبهای فعال این کشور عبارتاند از: حزب سوسیالیست (Parti socialiste)، حزب چپ میانه که از سیاستهای سوسیال دموکراتیک حمایت میکند؛ حزب سبز (Europe Écologie Les Verts) که بر مسائل محیطزیستی تمرکز دارد؛ حزب جمهوریخواهان (Les Républicains) که از سیاستهای محافظهکارانه حمایت میکند و فرانسه تسلیمناپذیر (La France insoumise)، یک حزب چپ رادیکال که از سیاستهای سوسیالیستی حمایت میکند.
از مهمترین انتخاباتهای اروپا در سال ۲۰۲۴، انتخابات پارلمانی فرانسه بود. پس از اینکه حزب راست افراطی در انتخابات پارلمانی اروپا پیروز شد، امانوئل مکرون با توجه به اختیار قانونیاش، پارلمان فرانسه را منحل کرد و در نتیجه انتخابات زودهنگام برگزار شد.
این انتخابات سهقطبی و با مشارکت بالا برگزار شد. حزب رنسانس (حزب لیبرال تأسیسشده به دست مکرون) که اکثریت نسبی مجلس را در اختیار داشت، حزب جبهه مردمی جدید که برای همین انتخابات تشکیل شد و حاصل اتحاد گروههای چپ برای شکست دو حزب دیگر است و در نهایت حزب اتحادیه راست افراطی و حزب جبهه ملی که با یکدیگر جناح راستگرای افراطی را در انتخابات تشکیل دادند، سه قطب این انتخابات بودند.
در این انتخابات، چپها (حزب جبهه مردمی جدید) با کسب ۱۸۰ کرسی از ۵۷۷ کرسی، اکثریت نسبی را به دست آوردند. پس از آن حزب رنسانس، با افت شدید نسبت به دوره قبل، با ۱۵۹ کرسی دوم شد و در آخر هم راستهای افراطی با رشد چشمگیری نسبت به قبل، توانستند ۱۴۲ کرسی را تصاحب کنند. میتوان رشد راستهای افراطی را در فرانسه نیز، به مانند بسیاری از دیگر کشورهای اروپایی، بهوضوح دید. نکته جالب این بود که راستهای افراطی بهرغم ناکامی در کسب اکثریت نسبی کرسیهای مجلس، بیشترین رأی مردمی را کسب کردند.
بلغارستان
بلغارستان کشوری در جنوب شرقی اروپاست که تاریخ و فرهنگی غنی دارد. این کشور عضو اتحادیه اروپا و ناتو است. بلغارستان یک جمهوری پارلمانی است. رئیسجمهور قدرت اصلی کشور به شمار میرود، اما قدرت اجرایی در دست نخستوزیر و کابینه است. پارلمان بلغارستان یک مجلس تکنماینده است. این کشور فقیرترین عضو اتحادیه اروپاست که از سال ۲۰۲۰ با بیثباتی سیاسی و دولتهای متغیر مواجه بوده و به ثبات سیاسی نیاز دارد تا از بودجههای اتحادیه اروپا برای بهبود زیرساختها و ورود به منطقه یورو استفاده کند.
احزاب فعال آن عبارتاند از:شهروندان به دنبال توسعه اروپایی بلغارستان، ما به تغییر ادامه میدهیم، جنبشی برای حقوق و آزادیها، احیای بلغارستان و حزب سوسیالیست بلغارستان. شهروندان به دنبال توسعه اروپایی بلغارستان (GERB)، یک حزب راست میانه است که از سیاستهای محافظهکارانه و طرفدار اروپا حمایت میکند. ما به تغییر ادامه میدهیم (PP)، یک حزب لیبرال است که از سیاستهای اصلاحطلبانه و ضد فساد حمایت میکند. جنبش برای حقوق و آزادیها (DPS) یک حزب لیبرال است که عمدتاً از سوی اقلیت ترکتبار حمایت میشود. احیای بلغارستان (Vazrazhdane) یک حزب راست افراطی است که از سیاستهای ملیگرایانه و ضد مهاجرت حمایت میکند. حزب سوسیالیست بلغارستان (BSP) که از سیاستهای سوسیال دموکراتیک حمایت میکند، یک حزب چپ میانه است.
چند سال است که بلغارستان دچار بحران سیاسی شده، بهطوریکه از سال ۲۰۲۱ تاکنون هفت بار انتخابات پارلمانی برگزار کرده است. پس از رسوایی سیاسی بویکو بوریسف، نخستوزیر وقت در سال ۲۰۲۰، اعتراضاتی در بلغارستان شکل گرفت و معترضان خواستار استعفای بوریسف شدند. این رسوایی و بیاعتمادی مردم باعث شد در انتخاباتهای بعدی رأیهای حزب حاکم بهشدت کاهش پیدا کند و با توجه به پراکنده بودن آرا، هیچ حزبی نتوانست اکثریت مطلق پارلمان بلغارستان را به دست آورد. همچنین اختلاف نظر حزبهای بزرگ بلغارستان، باعث مشکل شدن همکاری بین آنها برای تشکیل دولت شد.
در انتخابات ۲۷ اکتبر ۲۰۲۴، ائتلاف GERB-SDS (یک ائتلاف دوحزبی محافظهکار راست میانه طرفدار اروپا) به رهبری بویکو بوریسف با کسب ۶۹ کرسی از ۲۴۰ کرسی، اکثریت نسبی پارلمان را به دست آورد. پس از آن، حزب PP-DB که یک حزب راست میانه دیگر است، به رهبری کریل پتکوف با ۳۷ کرسی و حزب احیا که یک حزب راست افراطی است، به رهبری کوستادین کوستادینوف با کسب ۳۵ کرسی، دوم و سوم شدند. همانطور که پیداست، بلغارستان برای رسیدن به بیش از ۵۰ درصد کرسیهای مجلس، نیاز به همکاری دستکم سه حزب بزرگ داشت که در عمل دشوار به نظر میرسد. به همین علت، برگزاری انتخابات زودهنگام دیگری در سال ۲۰۲۵ محتمل بود.
در ژانویه ۲۰۲۵، پارلمان بلغارستان با تصویب کابینهای به رهبری روزن ژلیاژکوف، رئیس سابق پارلمان، به ماهها مذاکرات برای تشکیل دولت ائتلافی پایان داد. حزب راست میانه GERB که در انتخابات اکتبر پیروز شده بود، پس از دو ماه مذاکره با احزاب دیگر، موفق به تشکیل دولت شد. ژلیاژکوف که از سوی بزرگترین گروه پارلمانی GERB-SDS بهعنوان نخستوزیر معرفی شده بود، از رئیسجمهور، مأموریت تشکیل دولت را دریافت کرد و کابینه او با ۱۲۵ رأی موافق در پارلمان تصویب شد. ژلیاژکوف وعده داد که دولت او برای پیوستن به منطقه یورو و اجرای سیاستهایی در حمایت از حاکمیت قانون، اقتصاد رقابتی و حقوق اجتماعی تلاش خواهد کرد.
رومانی
رومانی کشوری در جنوب شرقی اروپاست که در سال ۱۹۸۹ پس از سقوط کمونیسم، به سمت دموکراسی حرکت کرد. این کشور عضو اتحادیه اروپا و ناتو و دارای فرهنگی غنی و تاریخی کهن است. احزاب مختلفی از جمله حزب سوسیال دموکرات رومانی (PSD)، حزب ملی لیبرال (PNL)، حزب اتحادی برای اتحادیه رومانیاییها (AUR) و حزب اتحاد نجات رومانی (USR) در رومانی فعال هستند.
انتخابات ریاستجمهوری در ۲۴ نوامبر ۲۰۲۴ برگزار شد. در حالی که در ابتدا تصور میشد رقابت اصلی بین حزب سوسیال دموکرات به رهبری مارسل چیولاکو و حزب اتحادیه نجات رومانی (حزبی با تفکرات راست میانه) به رهبری النا لاسکونی باشد، در اتفاقی دور از انتظار، نامزد مستقل، کالین جورجسکو با نزدیک به ۲۳ درصد آرا، اکثریت نسبی را به دست آورد و به همراه النا لاسکونی به دور دوم انتخابات راه یافتند.
قرار بود دور دوم در تاریخ هشت دسامبر ۲۰۲۴ برگزار شود، اما قبل از برگزاری دور دوم انتخابات، سرویس اطلاعاتی رومانی اعلام کرد جورجسکو یک میلیون یورو از حساب اعلامنشدهای کمک مالی دریافت کرده است. دادگاه قانون اساسی رومانی با توجه به این اتفاق و با ادعای دخالت روسیه و تقویت آرای جورجسکو بهخصوص با استفاده از تیکتاک، انتخابات را ابطال کرد. جورجسکو و النا لاسکونی هر دو به این اقدام اعتراض کردند، ولی بیثمر بود. در نهایت قرار شد انتخابات دیگری در سال ۲۰۲۵ برگزار شود.
در سال ۲۰۲۴ انتخابات پارلمانی رومانی نیز برگزار شد که حزب سوسیال دموکرات هم در مجلس سنا و هم مجلس نمایندگان توانست اکثریت نسبی آرا را کسب کند و مارسل چیولاکو، رهبر حزب سوسیال دموکرات، نخستوزیر رومانی باقی ماند. نکته تأملبرانگیز، رشد فوقالعاده راستگرایان افراطی در این انتخابات بود. بهطوریکه حزب AUR به رهبری جورج سیمیون توانست هم در سنا و هم در مجلس نمایندگان، بعد از سوسیال دموکراتها بیشترین کرسی را تصاحب کند.
روسیه
مردم وسیعترین کشور دنیا نیز در سال ۲۰۲۴ به پای صندوقهای رأی رفتند.
روسیه کشوری پهناور در شمال اوراسیاست که تاریخ و فرهنگی غنی دارد. این کشور نقش مهمی در سیاست و اقتصاد جهان ایفا میکند. روسیه یک فدراسیون نیمهریاستی است. رئیسجمهور فرد اول کشور است و قدرت اجرایی چشمگیری دارد. نخستوزیر رئیس دولت است و مسئولیتهای اجرایی را بر عهده دارد. مجلس فدرال روسیه از دو مجلس، دومای دولتی (مجلس سفلی) و شورای فدراسیون (مجلس علیا)، تشکیل شده است.
حزب روسیه متحد (United Russia)، حزب حاکم است که از سیاستهای ولادیمیر پوتین حمایت میکند. حزب لیبرال دموکرات روسیه (Liberal Democratic Party of Russia) یک حزب ملیگراست که از سیاستهای راست افراطی حمایت میکند. روسیه عادل (A Just Russia)، یک حزب چپ میانه است که از سیاستهای سوسیال دموکراتیک حمایت میکند و حزب کمونیست فدراسیون روسیه (Communist Party of the Russian Federation)، یک حزب چپگرای فعال است.
انتخابات اخیر ریاستجمهوری روسیه نیز مانند ادوار گذشته قابل پیشبینی بود. پوتین ۷۲ساله در حالی جدیترین رقیب خود در این انتخابات یعنی نیکولای خاریتونوف از حزب CPRF (حزبی با عقاید مارکسیست-لنینیستی) را شکست داد که بسیاری از نامزدهای دیگر، بهخصوص مخالفان جنگ، اصلاً تأیید صلاحیت نشده بودند. پوتین ۲۰ سال پیش نیز در انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۰۴ خاریتونوف را شکست داده بود. ولادیسلاف داوانکوف از حزب خلق جدید که در شمار احزاب راست میانه قرار میگیرد و لئونید اسلوتسکی از حزب LDPR که جزو احزاب راست افراطی است، دو نامزد تأییدشده دیگر در کنار پوتین و خاریتونوف بودند.
نکته جالب اینکه پوتین در این انتخابات، نامزد مستقل به حساب آمده و طبق قوانین روسیه، نامزد مستقل برای تأیید حضورش در انتخابات باید ۳۰۰ هزار امضا از اهالی حداقل ۴۰ منطقه روسیه جمعآوری کند که پوتین طبیعتاً موفق به اجرای این امر شد. در این انتخابات، پوتین با کسب ۸۸ درصد آرا مقتدرترین پیروزی تاریخ ریاستجمهوری روسیه پس از شوروی را رقم زد؛ هرچند بسیاری، رقبای او را نمادین میدانند.
پرتغال
پرتغال کشوری در جنوب غربی اروپاست با تاریخ و فرهنگی غنی. این جمهوری پارلمانی، عضو اتحادیه اروپا و منطقه یورو است. رئیسجمهور دارد اما قدرت اجرایی در دست نخستوزیر و کابینه است. اعضای تکمجلس جمهوری پرتغال از طریق انتخابات سراسری انتخاب میشوند.
حزب چگا (Chega) یک حزب راست افراطی است که از سیاستهای ملیگرایانه و پوپولیستی حمایت میکند. ابتکار لیبرال (Liberal Initiative – IL) حزبی از سیاستهای اقتصاد آزاد حمایت میکند. ائتلاف دموکراتیک متحد (Democratic Unity Coalition – CDU) یک ائتلاف چپگراست که شامل حزب کمونیست پرتغال و حزب سبز میشود. بلوک چپ (Left Bloc – BE) و حزب سوسیالیست (Socialist Party – PS) نیز هر دو چپگرا و سوسیالیست هستند اما مورد دوم میانهتر است و سیاستهای دموکراتیک را نیز حمایت میکند. حزب سوسیال دموکرات (Social Democratic Party – PSD) اما یک حزب راست میانه است که از سیاستهای محافظهکارانه حمایت میکند.
پرتغال هم در سال ۲۰۲۴ انتخابات پارلمانی برگزار کرد. هرچند از دوره چهارساله مجلس جمهوری پرتغال دو سال باقی مانده بود، اما با استعفای آنتونیو کاستا، نخستوزیر و رهبر سابق حزب سوسیالیست این کشور که با اتهام فساد روبهرو شده بود، با نظر اکثر احزاب، انتخاباتِ زودهنگامی در دهم مارس سال میلادی گذشته برگزار شد.
با وجود اینکه هیچ حزبی نتوانست اکثریت مطلق صندلیهای پارلمان را از آن خود کند، رسواییِ دامنگیرِ آنتونیو کاستا از محبوبیت حزب او کاست و باعث شد رقیب سنتی آنها یعنی اتحاد دموکراتیک (حزب سوسیال دموکرات) به رهبری لوئیس مونتهنگرو بتواند با ۸۰ کرسی از ۲۳۰ کرسیِ کل، اکثریت نسبی پارلمان را تصاحب کند.
نکته درخور توجه این انتخابات، رشد شدید آرای حزب چِگا بود. این حزب راست افراطی که در انتخابات پیشین تنها ۱۲ کرسی به دست آورده بود، در این انتخابات با رشد معنادار بیش از چهار برابری، توانست ۵۰ کرسی برای خود دستوپا کند. چِگا همچنین در افزایش مشارکت این انتخابات تأثیر مهمی گذاشت، بهطوریکه با مشارکت تقریباً ۶۰ درصدی، پُرمشارکتترین انتخابات از سال ۲۰۰۵ محسوب میشود. در سالیان اخیر، همزمان با دیگر راستگرایان اروپا، این حزب هم رشد زیادی کرده و در تلاش برای برهم زدن قاعده دوحزبی پرتغال است.
همانطور که در اکثر کشورهای اروپایی مشاهده میشود، احزاب راستگرا در حال قدرت گرفتن هستند و حتی اگر قدرت اصلی را در دست نداشته باشند، تعدادشان به طور روزافزون بیشتر میشود. این تغییرات به همراه قدرت گرفتن دونالد ترامپ در ایالات متحده، نتایج شایان توجهی در جهان خواهد داشت.