رکوردشکنی ۴۷۷ هزار میلیارد تومانی ثبت ریپو در بازار باز

به گزارش اکو ۳۶۵ و به نقل از تجارت نیوز، بانک مرکزی که هر هفته با انتشار گزارش عملیات اجرایی سیاست پولی در وب‌سایت رسمی خود، وضعیت بازار باز و بازار بین بانکی را مورد بررسی قرار می‌دهد، اخیرا در جدیدترین گزارش خود، داده‌های مربوط به حراج بازار باز در روز هفتم مهرماه ۱۴۰۴ را تشریح کرد.

با استناد به گزارش مذکور، تشدید نیاز بانک‌ها به استقراض وجوه نقد موردنیازشان، باعث شد که در نخستین حراج بازار باز مهرماه، سقف تاریخی ثبت ریپو در این بازار شکسته شود و تعداد سفارش‌های ارسالی توسط بانک‌ها، رکوردی تازه را ثبت کند. با وجود این، بانک مرکزی از سیاست‌های انقباضی خود کوتاه نیامد و رقم تزریق پول خود در بازار باز را نسبت به هفته گذشته تغییر نداد.

بازار باز چیست؟

بازار باز یکی از سازوکارهای اقتصادی و از ابزارهای مهم بانک مرکزی برای اعمال سیاست پولی است. در بازار باز، بانک‌ها با استفاده از عملیات ریپو، منابع موردنیازشان را از بانک مرکزی قرض می‌گیرند تا کسری‌های خود را جبران کنند. در این عملیات، بانک‌ها با فروش اوراق در اختیار خود به بانک مرکزی، وجوه نقد مورد نیاز را دریافت و در سررسیدی که از قبل تعیین می‌شود، اوراق فروخته‌شده را با نرخ سود مشخصی از بانک مرکزی بازخرید می‌کنند و بدهی خود را به این بانک می‌پردازند.

لازم به ذکر است که در ادبیات اقتصادی، نرخ انجام این عملیات، نرخ توافق بازخرید (ریپو) و مدت سررسید آن، مدت توافق بازخرید نامیده می‌شوند.

جهش ۴۰ هزار میلیارد تومانی سفارش‌های ارسالی بانک‌ها در بازار باز

در هفتمین روز از مهرماه، بیست و چهارمین حراج بازار باز سال جاری برگزار شد و ۲۲ بانک و موسسه اعتباری، با منظور تامین وجوه نقد موردنیاز خود، در آن شرکت کردند. در این حراج، حداقل نرخ توافق بازخرید در سطح ۲۳ درصد باقی ماند و مدت توافق بازخرید نیز هفت روزه بود.

بانک‌ها و موسسات اعتباری در این حراج حدود ۴۷۷ هزار میلیارد تومان سفارش ریپو به بانک مرکزی ارسال کردند که این رقم در مقایسه با هفته گذشته جهشی ۴۰ هزار میلیارد تومانی را شاهد بود.

بانک مرکزی تنها ۴۹.۳ از سفارش‌های ریپو را پذیرفت

با وجود اینکه رقم سفارش‌های ارسالی بانک‌ها در نخستین حراح بازار باز مهرماه برای سومین هفته متوالی صعودی شد، بانک مرکزی در میزان پذیرش سفارش‌های ریپو تجدیدنظر نکرد و همچون هفته گذشته، ۲۳۵ هزار میلیارد تومان به بازار باز تزریق کرد.

به این ترتیب، نسبت سفارش‌های پذیرفته شده به کل سفارش‌ها در حراج بازار باز شماره ۲۴، به ۴.۹۳ درصد رسید که کمترین میزان از مهرماه ۱۴۰۳ به این سو محسوب می‌شود.

از سوی دیگر اما در بازار باز این هفته، ۲۳۶ هزار میلیارد تومان از سفارش‌های ریپوی هفته گذشته تسویه شد و بانک‌ها، این منابع را به بانک مرکزی بازگرداندند.

کاهش ۲۹ هزار میلیارد تومانی اعتبارگیری قاعده‌مند بانک‌ها از بانک مرکزی

بانک مرکزی در گزارش‌های هفتگی عملیات اجرایی سیاست پولی، علاوه بر بازار باز، عملکرد اعتبارگیری قاعده‌مند بانک‌ها در بازار بین بانکی را نیز بررسی می‌کند. بازار بین بانکی، یکی دیگر از سازوکارهای در دسترس بانک‌ها برای تامین وجوه نقد در کوتاه‌مدت است که در آن، بانک‌ها به منظور تسویه حساب‌های خود در پایان روز، از یکدیگر استقراض می‌کنند.

البته در برخی شرایط، بانک مرکزی نیز به منظور اعمال سیاست‌های خود و تامین نقدینگی مورد نیاز بانک‌ها در این بازار مداخله کرده و بخشی از نیاز بانک‌ها را از طریق اعتباردهی قاعده‌مند به آنها با نرخ سقف دالان نرخ سود یعنی ۲۴ درصد، تامین می‌کند.

با استناد به گزارش بانک مرکزی، در پنج روز کاری هفته منتهی به هفتم مهرماه، بانک‌ها از طریق بازار بین بانکی بیش از ۴۸.۷ هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی اعتبار دریافت کردند که این رقم حدود ۲۹ هزار میلیارد تومان کمتر از هفته گذشته بود.

به این ترتیب، به نظر می‌رسد که بانک مرکزی علاوه بر رد بخش عمده سفارش‌های ارسالی بانک‌ها در بازار باز، در بازار بین بانکی نیز سخت‌گیرتر شده است. حال باید دید که سخت‌گیری بانک مرکزی در برابر تشدید نیاز بانک‌ها به نقدینگی تا چه زمانی ادامه دارد و این نهاد تا چه زمانی می‌تواند سیاست‌های انقباضی خود در قبال بانک‌ها را ادامه دهد.