چرا خودروهای اقتصادی در حال حذف شدن از بازار هستند؟

به گزارش اکو ۳۶۵ و به نقل از تجارت نیوز، کوئیک و اطلس که قرار بود برای قشر متوسط جامعه باشد حالا قیمت‌های ۶۰۰ و ۷۰۰ میلیون تومانی دارد. قیمت کارخانه این خودروها شاید کمتر است اما خرید خودرو از درِ کارخانه هفت‌‌خان رستم را در پی دارد. اما چرا خودروهای اقتصادی در حال حذف شدن از بازار هستند؟
در سال‌های اخیر، بازار خودروی ایران با تحولاتی روبه‌رو شده که نتیجه آن کاهش حضور خودروهای اقتصادی و زیر
۵۰۰ میلیون تومان است. این تغییر بیش از آن‌که به یک عامل مشخص مرتبط باشد، حاصل مجموعه‌ای از شرایط اقتصادی، صنعتی و تکنولوژیک است که به‌تدریج قیمت تمام‌شده خودروها را تحت‌تأثیر قرار داده و ساختار بازار را دگرگون کرده است.
نخستین عامل، تورم ساختاری و افزایش مستمر هزینه‌های تولید در کشور است. رشد قیمت مواد اولیه، قطعات، انرژی، دستمزد و هزینه‌های حمل‌ونقل، باعث شده بهای تمام‌شده خودرو نسبت به سال‌های گذشته افزایش پیدا کند. از آنجا که صنعت خودرو نیز مانند تمام بخش‌های تولیدی تحت‌تأثیر همین روند قرار دارد، عرضه محصول با قیمت‌های پایین سابق به گفته خودروسازان دشوار شده است. بنابراین خودروهایی که پیش‌تر اقتصادی محسوب می‌شدند، امروز در رده قیمتی بالاتری قرار گرفته‌اند.
عامل دوم، ضرورت ارتقا و به‌روزرسانی پلتفرم‌ها و فناوری‌های تولید است. بسیاری از خودروهای اقتصادی در جهان بر پایه پلتفرم‌های ساده اما مدرن ساخته می‌شوند که هزینه تولید پایینی دارند. اما در ایران، با توجه به محدودیت‌های تکنولوژیک، شرایط تأمین قطعات و نیاز به رعایت استانداردهای جدید، تولید خودروهای کاملاً اقتصادی با قیمت بسیار پایین امکان‌پذیر نیست. بویژه اینکه ارتقای خطوط تولید و بهره‌گیری از فناوری‌های جدید برای افزایش ایمنی، کاهش مصرف سوخت و بهبود کیفیت، هزینه‌هایی به همراه دارد که بر قیمت نهایی اثر می‌گذارد.
عامل سوم، ساختار خاص بازار خودرو و محدودیت‌های رقابتی است. به ‌دلیل شرایط ویژه واردات و تمرکز بازار بر تولید داخلی، تنوع انتخاب در بازه‌های قیمتی پایین کمتر است. این ویژگی باعث شده خودروسازان به‌جای توسعه گسترده محصولات ارزان‌قیمت، بیشتر به سمت مدل‌هایی با امکانات و فناوری‌های بالاتر حرکت کنند؛ محصولاتی که به‌طور طبیعی هزینه تولید بیشتری دارند و در نتیجه در محدوده قیمتی بالاتری عرضه می‌شوند. در کنار این عوامل، کاهش قدرت خرید واقعی خانوارها نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. با رشد هزینه‌های زندگی، مرز «قیمت قابل‌دسترس» برای بسیاری از کالاها تغییر کرده و نگاه مصرف‌کنندگان نسبت به ارزان یا گران بودن محصولات نیز متفاوت شده است. حتی خودروهایی که از نگاه تولیدکننده در رده محصولات اقتصادی قرار می‌گیرند، ممکن است برای بخشی از جامعه همچنان گران به نظر برسند. مجموعه این شرایط باعث شده خودروهای زیر ۵۰۰ میلیون تومان که سال‌ها بخش مهمی از تقاضای بازار را تشکیل می‌دادند، اکنون کمتر دیده شوند. این روند بیش از آن‌که نشانه یک مشکل خاص باشد، بازتابی از تغییر ساختار هزینه‌ها، فناوری‌ها، استانداردها و شرایط عمومی اقتصاد است.