رونمایی از مرکز هوشمند پایش یکپارچه پالایش و پخش فراوردههای نفتی
معاون وزیر نفت با تأکید بر اینکه تحول دیجیتال و هوشمندسازی نه بهعنوان یک اقدام نمادین، بلکه یک اصل و دستور کار اساسی در برنامههای شرکت قرار گرفته، تصریح کرد: سالانه حدود ۵۵ میلیارد دلار فرآورده در زنجیره صنعت پالایش تولید و توزیع میشود و مدیریت هوشمند این حجم از منابع، اجتنابناپذیر است.
به گزارش اکو ۳۶۵ و به نقل از ایسنا، محمدصادق عظیمیفر امروز (چهارشنبه، ۲۶ آذر) در آیین گرامیداشت هفته پژوهش در شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران با اشاره به چالشهای پیش روی صنعت انرژی کشور اظهار کرد: امروز صنایع، بهویژه در حوزه انرژی و بهطور خاص بخش پالایش و پخش، با مسائل متعددی از جمله ناترازی، رشد مصرف، محدودیت شدید منابع، تحریمها، پیچیدگی شبکه توزیع و الزامهای زیستمحیطی مواجهاند که ناگزیر ما را در معرض تصمیمگیریها و اجرای تدابیر دشوار قرار داده است.
وی با بیان اثربخش نبودن رویکردهای سنتی و بخشی که در گذشته حاکم بوده است، افزود: این رویکردها اگر کارآمد بودند، امروز در شاخصهای کلیدی، عملکرد شاهد بهبود بودیم، نه بعضاً تنزل. بر همین اساس، اعتقاد ما در شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی این است که برای فائق آمدن بر این چالشها، ناگزیر از تحول و تغییر رویکرد در شیوه تصمیمسازی، اجرا و حکمرانی هستیم.
تدوین سند راهبردی صنعت پالایش و پخش
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران با اشاره به اینکه بر اساس ارزیابی دقیق شرایط موجود، نقاط ضعف و چالشهای پیش رو، یک سند راهبردی در مجموعه پالایش و پخش در دولت چهاردهم تدوین شد، بیان کرد: ذیل این سند، ۶ راهبرد اصلی شکل گرفته است و بهعنوان نقشه راه و جهتگیری کلان شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران در دستور کار قرار دارد. با وجود محدودیت منابع، میتوان با ارتقای بهرهوری و استفاده هوشمندانه از ظرفیتهای موجود، گامهای مؤثر و ملموسی در بهبود شاخصهایی برداشت که امروز در وضع مطلوبی قرار ندارند.
عظیمیفر با تأکید بر اینکه پژوهش و فناوری نباید در حاشیه باشد، بلکه باید در متن و کانون تصمیمگیری و اجرا قرار گیرد، افزود: این موضوع فقط یک شعار نیست و تجربههای کوتاهمدت نشان میدهد نگاه فناورانه و استفاده از ابزارهای نوین میتواند بازدهیهای قابلتوجهی برای شرکت ملی پالایش و پخش به همراه داشته باشد.
وی با بیان اینکه پژوهش باید ناظر به حل مسائل واقعی صنعت باشد، گفت: فناوری زمانی اثربخش است که در مقیاس عملیاتی اجرا شود، نه اینکه فقط در سطح آزمایشگاهی باقی بماند. از سوی دیگر، یکپارچگی در حوزه پژوهش و فناوری نیز اهمیت ویژهای دارد.
معاون وزیر نفت با یادآوری اینکه صنعت پالایش و پخش دارای ۱۰ پالایشگاه، حدود ۱۵ هزار کیلومتر خط لوله، ۳۷ منطقه پخش، حدود ۷۰ تا ۸۰ انبار، بیش از ۵۱۰۰ جایگاه عرضه فرآوردههای مایع و حدود ۲ هزار و ۴۰۰ جایگاه سیانجی است و این گستردگی ایجاب میکند نگاه یکپارچه و کلان در حوزه پژوهش و فناوری حاکم باشد.
عظیمیفر با تأکید بر اینکه تحول دیجیتال و هوشمندسازی نه بهعنوان یک اقدام نمادین، بلکه یک اصل و دستور کار اساسی در برنامههای شرکت قرار گرفته است، تصریح کرد: سالانه حدود ۵۵ میلیارد دلار فرآورده در زنجیره صنعت پالایش تولید و توزیع میشود و مدیریت هوشمند این حجم از منابع، ضرورتی اجتنابناپذیر است.
وی با بیان اینکه باید از مدیریت واکنشی و مبتنی بر اقتضاها عبور و به سمت مدیریتی دادهمحور حرکت شود، اظهار کرد: برای نمونه در مجموعه پالایش و پخش سامانههای اسکادای خطوط لوله وجود دارد که متأسفانه به دلایلی چند سال قبل از مدار خارج شده بود. در نخستین بازدید از منطقه خطوط لوله تهران مشاهده شد که محاسبات زمان رسیدن فرآوردهها بهصورت دستی و روی کاغذ انجام میشود و در عمل دیسپچینگ بخش پخش از کارایی لازم برخوردار نیست.
احیای سامانه اسکادا در دستور کار
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران با اعلام فعال بودن سامانه سیستم اطلاعات مدیریت (MIS) در مجموعه پالایش و پخش و دریافت دادههای روزانه افزود: سطح بهرهبرداری از این دادهها بهطور عمده به نظارتهای کلی محدود شده است. این در حالی است که اگر همین دادههای موجود، بدون نیاز به تولید داده جدید، ساماندهی و با ابزارهای تحلیل داده پردازش شود، میتوان بدون هزینه قابلتوجه و سرمایهگذاری سنگین، سالانه ۲ تا ۳ میلیارد دلار عایدی برای کشور ایجاد کرد. تنها سالانه حدود ۴۰ همت در حوزه حملونقل و انتقال هزینه صرف میشود که نشاندهنده ظرفیت بالای بهبود بهرهوری در این بخش است.
عظیمیفر با اعلام اینکه احیای سامانه اسکادا در دستور کار قرار گرفته و شرکت ملی پخش نیز در حال راهاندازی مجدد زیرساختهای خود است، اظهار کرد: همچنین یک سامانه هوش تجاری (BI) بهصورت یکپارچه راهاندازی و انتقال سیستم کنترل توزیعشده (DCS) پالایشگاهها به مرکز مانیتورینگ پالایش و پخش آغاز شده است. در این مسیر، سیستم DCS پالایشگاه ستاره خلیج فارس بهعنوان نخستین پالایشگاه به مرکز مانیتورینگ منتقل شده و انشاءالله تا دو ماه آینده از مرکز هوشمند پایش یکپارچه پالایش و پخش بهطور رسمی رونمایی میشود.
وی با اشاره به نمونههای عملی استفاده از تحلیل داده در شرکتها و مجموعههای زیرمجموعه پالایش و پخش گفت: در حوزه قاچاق سوخت، همکاران با تقاطعگیری دادههای سه پایگاه اطلاعاتی شامل سامانه هوشمند سوخت، دوربینهای بینجادهای و سامانههای صدور بارنامه و باربرگ، بدون اقدام پیچیده و تنها با یک تحلیل داده ساده، موفق به شناسایی انحرافهای گسترده شدند.
شناسایی انحرافهای گسترده با یک تحلیل داده
معاون وزیر نفت با بیان اینکه نتیجه این اقدام، شناسایی بیش از ۶۰۰ میلیون لیتر انحراف و ابطال پروانههای بهرهبرداری مرتبط با قاچاق سوخت بود، ادامه داد: برای مثال مواردی شناسایی شد که کامیونی بهظاهر در تبریز مستقر بود، اما بارنامه آن مسیر تهران ـ بندر را نشان میداد، در حالی که کارت سوخت در نقطهای دیگر استفاده شده بود. مجموع این اقدامها، معادل حدود ۴۰۰ میلیون دلار ارزش اقتصادی برای کشور ایجاد کرد.
عظیمیفر با اشاره به اینکه این تنها یک نمونه از اقدامی است که با اتکا به تحلیل داده انجام شده و آثار آن، افزون بر شناسایی قاچاق در کاهش واردات فرآورده و افزایش سطح ذخایر کشور نیز مشهود است، افزود: این مثال بهخوبی نشان میدهد که فرصت برای کار فناورانه و دادهمحور در مجموعه پالایش و پخش بسیار گسترده است. آنچه در این مسیر اهمیت دارد، جهتگیری درست، اولویتبندی مسائل و تعریف مدلهای مؤثر همکاری است. به همین منظور در ماههای اخیر قراردادهای متعددی با دانشگاهها و مراکز پژوهشی در حوزههای اولویتدار امضا شده تا فعالیتهای پژوهشی و فناورانه صنعت پالایش بهصورت پایدار استمرار یابد و از بخشینگری فاصله گرفته شود.
وی با تأکید بر اینکه اگر بهرهگیری از ابزارهای کارآمد و در دسترس، بهویژه در حوزه نوآوری و تحول دیجیتال با سرعت بیشتری انجام نشود، شرایط روزبهروز دشوارتر میشود، گفت: نوآوری، تحول دیجیتال و حل مسئله، اجزای جداییناپذیر صنعت پالایش هستند و اطمینان دارم با اتکا به سرمایه انسانی متخصص و پیوند صنعت پالایش با زیستبوم فناوری، میتوان گامهای مؤثری در رفع ناترازیها و چالشهای این صنعت برداشت.
