فصلی نو در صنعت گردشگری سنتی
این روزها مسافران زیادی در گرماگرم هوای تابستانی مناطق سکونت خود در خنکای هوای چهارمحال و بختیاری، راهی بلندترین سرزمین ایران شده‌اند، اینجا آنقدر مسافر آمده است که گاهی تا چند خیابان آن طرف‌تر بوستان‌ها، خودروهای پلاک غیربومی به چشم می‌خورد.
به گزارش اکو ۳۶۵ و به نقل از ایرنا، اینجا پارک لاله شهرکرد است، می‌توان گفت به نوعی پارک اول شهر است، هر چند قبل از این پارک در ورودی شهر یکی دو مکان و بوستان دیگر نیز وجود دارد، الان ساعت ۱۰ شب است، مسافری که از یزد آمده به دنبال نان تازه محلی با لبنیات بومی می‌گردد.
مغازه‌دار از او می‌پرسد: مسافرید؟ خطاب به مغازه‌دار می‌گوید:” خب بله، حتی از لهجه‌ام هم مشخص است که یزدی هستم” و تاکید دارد که نان بسته‌بندی شده صنعتی و پنیر بسته‌بندی شده کارخانه‌ای را که در شهر خودشان نیز وجود دارد، نمی‌خواهد،” فقط محلی”.
کمی آن طرف‌تر یک خانواده جنوبی که پلاک خودرو آنها مربوط به خوزستان است، مشغول سرخ کردن غذا روی ماهی‌تاب گاز پیک‌نیک کنار چادر خود هستند و بوی غذای سرخ شده تا چندین متر آن طرف‌تر هم قابل استشمام است، یکی از افراد این خانواده، وارد مغازه می‌شود سراغ گیاهان معطر کوهی استان را می‌گیرد و بعد این گلایه را دارد که چرا در پارک محلی برای فروش سوغات استان وجود ندارد.
خانواده‌ای که از سیستان و بلوچستان آمده از مغازه‌دار درباره ظرفیت‌های گردشگری استان می‌پرسد، مغازه‌دار اما یکی دو شهر شناخته شده را معرفی می‌کند که مهمان سیستانی اعلام می‌کند امروز این ۲ شهر را دیده است.
بیشتر گردشگران انگار تنها با یکی دو شهر شناخته شده چهارمحال و بختیاری آشنایی دارند البته آن هم جزیی و کمتر کسی در خصوص گردشگری اجتماعی سوال می‌کند یا درباره آن اطلاعات کاملی بدست آورده است.
در بین گردشگرانی که سه‌شنبه شب در پارک لاله حضور دارند، فقط یک نفر درباره گردشگری عشایر می‌داند و اطلاعات او هم به دلیل این است که زمانی که در دوره دانشجویی در دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد مشغول تحصیل بود و یکی دوبار به سمت محل استقرار عشایر اردوی دانشجویی رفته است.
ییلاق عشایر یا تابستانگاه یکی از بهترین زمان‌ها و مکان برای گردشگری سنتی است، چرا؟ چون مدارس تعطیل است و بچه‌ها فرصت تابستانی برای گردشگری دارند و بسیاری از خانواده‌ها زمان بیشتری در طول تابستان برای سفر و گردش دارند.
چرا؟ چون گردشگری عشایر یکی از ارزان‌ترین نوع گردشگری است، چون با سه چهار ساعت رانندگی می‌توان تمام مناطق عشایری چهارمحال و بختیاری را از نزدیک دید.
چرا؟ چون مناطق ییلاقی هوایی به نسبت خُنک‌تر از مناطق دیگر کشور است و بیشتر غذاها را اینجا می‌تواند به صورت ارکانیگ هم تهیه کرد و در اختیار گردشگران قرار داد.
چرا؟ چون اینجا عشایر آنقدر برای مهمان خود ارزش قائل هستند و مهمان‌نواز، که کسی نمی‌تواند وصف مهربانی این مردم را با کلمات بیان کند.
به گزارش ایرنا، چهارمحال و بختیاری یکی از سه استان کشور در دارا بودن بیشترین جمعیت عشایری است که این ظرفیت به صورت جامع و کامل، هنوز در بخش اقتصاد گردشگری ایفای نقش نکرده است.
سبک زندگی عشایر از جمله کوچ بزرگ آنها و آیین‌های آن از یک منطقه به منطقه دیگر، می‌تواند برای میراث ماندگار و ناملموس در سازمان یونسکو به ثبت جهانی برسد.
کوچ عشایری می‌تواند در توسعه گردشگری سبک زندگی و غذاهای اُرگانیک برای چهارمحال و بختیاری از اهمیت بالایی برخوردار باشد.
در هیمن راستا تفاهم‌نامه میز گردشگری عشایری (کوچ) در چهارمحال و بختیاری با هدف سامان‌دهی و ارتقای خدمات‌رسانی بیشتر به عشایر منعقد و زمینه اجرای آن فراهم شد.
تفاهم‌نامه میز گردشگری عشایری (کوچ) در چهارمحال و بختیاری در ۳۱ بند تهیه و از سوی مدیران کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و امور عشایر استان امضاء شده است.
تشکیل و فعال شدن میز گردشگری عشایری (کوچ) در چهارمحال و بختیاری به‌منظور تقویت زیرساخت‌های گردشگری این حوزه، کمک به وضعیت معیشت و اقتصاد جامعه عشایری، اشتغال‌زایی، کاهش نرخ بیکاری و رونق مناطق عشایرنشین استان در دستور کار قرار گرفت.
مناطق عشایری کوچ‌رو در چهارمحال و بختیاری به‌علت برخورداری از فرهنگ غنی و جذابیت‌های گردشگری خاص، در برخورداری از مزیت‌های میز گردشگری عشایری (کوچ) اولویت دارند.
تمامی خوراکی‌ها و غذاهای مورد مصرف در گردشگری عشایری (کوچ) باید اُرگانیک و از تولیدات عشایری بدون استفاده از مواد شیمیایی و ظروف یک‌بار مصرف باشد.
در گردشگری عشایری یا کوچ نباید از هیچ‌گونه مصالح غیربومی و بتُنی بهره‌گیری شود بلکه تمامی فضاسازی‌ها با بهره‌مندی از مصالح بومی و سنتی است.
تجربه روزمرگی‌های زندگی عشایری مانند دوشیدن دام، مشک زدن، تولید محصولات عشایری مانند کشک، قره‌قورت(قارا)، کره و روغن حیوانی، همراهی با چوپان در کنار گله‌های دام عشایر، دامنه‌نوردی و کوه‌نوردی، مشاهده چشمه‌سارها و تنگه‌هایی زیبا از مزیت‌های گردشگری عشایری (کوچ) در چهارمحال و بختیاری به‌شمار می‌رود.
مسوول امور زنان و خانواده سازمان امور عشایر ایران گفت: حضور فعال زنان عشایری نقش مستقیم در تحقق اهداف گردشگری عشایری دارد.
سیده فریده موسوی در چهارمین نشست میز گردشگری عشایری (کوچ) در منطقه عشایری هلن چهارمحال و بختیاری تاکید کرد: از توان عشایر می‌توان برای حفاظت از محیط‌زیست، توسعه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی، توسعه منابع‌طبیعی و آبخیزداری بهره‌گیری کرد.
وی افزود: گردشگری عشایری در مناطق مختلف کشور به‌ویژه استان‌های عشایری منجر به جذب گردشگران خارجی و بهبود شرایط اقتصادی در بخش‌های مختلف می‌شود.
موسوی تصریح کرد: مردم ایران در دوران پساکرونا علاقه فراوانی به حضور در طبیعت نشان دادند که این موضوع توجه به توسعه گردشگری عشایری را افزایش می‌دهد.
وی یادآور شد: مسوولان دستگاه‌های اجرایی مرتبط در صدور مجوزهای گردشگری عشایری مانند محیط زیست، منابع‌طبیعی و آبخیزداری و جهاد کشاورزی همکاری لازم را با دبیرخانه میز گردشگری عشایری چهارمحال و بختیاری مستیر در اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان داشته باشند.
مدیرکل امور عشایر چهارمحال و بختیاری نیز گفت: نوع و سبک زندگی عشایری نشان‌دهنده علاقه و انگیزه جامعه عشایری است و این مهم، رفع مشکلات را برای این قشر آسان‌تر می‌کند.
محمد محمودی تصریح کرد: طرح زنبورداری پتانسیل ویژه‌ای در جامعه عشایری است که می‌تواند در نیز گردشگری کوچ اضافه شود.
مدیرکل امور عشایر چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: آموزش و فرهنگ‌سازی در جامعه عشایری برای افزایش حضور گردشگران به‌منظور اجرای موفق میز گردشگری عشایری ضروری است و در دستور کار قرار دارد.
وی گفت: به‌دنبال مکان‌یابی زمین برای راه‌اندازی میدان دام چهارمحال و بختیاری در شهرکرد هستیم تا به عشایر استان کمک شود تا سود دام به جیب تولیدکنندگان برسد و دست دلالان و واسطه‌ها کوتاه شود.
وی گفت: بسته‌های گردشگری عشایری از مبدأ تا مقصد طراحی و پیش‌بینی شده است تا بتوان در راستای توسعه گردشگری عشایری از آن بهره‌گیری کرد.
محمودی تاکید کرد: اداره‌کل امور عشایر چهارمحال و بختیاری انعقاد قرارداد با دانشگاه شهرکرد برای راه‌اندازی پژوهشکده ایل بختیاری را در دستور کار قرار داده است.
کارشناس اداره‌کل امور عشایر چهارمحال و بختیاری نیز گفت: در میز گردشگری کوچ به چهار حوزه گیاهان دارویی، توسعه صنایع‌دستی، زنجیره تولید گوشت قرمز و عشایر توجه شده است.
نوید غریب‌شاهی تاکید کرد: جامعه‌بنیاد و جامعه‌محور بودن میز گردشگری عشایری از مباحث مورد توجه در این حوزه به‌شمار می‌رود.
وی افزود: بانک اطلاعاتی سفرنامه عشایری در اختیار گردشگران متقاضی حضور در میز گردشگری عشایری تهیه و تدوین می‌شود.
غریب‌شاهی تصریح کرد: حمایت از برنامه‌های گردشگری عشایری چهارمحال و بختیاری در سطح ملی مسیرهای گردشگری عشایری در چهارمحال و بختیاری طراحی شده است تا گردشگران راحت‌تر بتوانند در این مسیر و شبکه گردشگری حضور یابند.
وی یادآور شد: نقاط مختلف چهارمحال و بختیاری قابلیت گسترش و توسعه گردشگری عشایری را دارد.
چهارمحال و بختیاری با افزون‌بر ۸۰۰ جاذبه گردشگری از مهم‌ترین مقصدهای گردشگری برای مسافران و گردشگران داخلی و خارجی به‌شمار می‌رود.
جمعیت عشایری چهارمحال و بختیاری ۲۵ هزار و ۱۱۰ خانوار با بیش از ۱۲۴ هزار و ۱۷۳ نفر است.
عشایر چهارمحال و بختیاری با بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار راس دام سبک دارند و سالانه افزون‌بر یک‌هزار تُن پشم، ۲۲ هزار تن گوشت قرمز و ۳۵ هزار تُن شیر در مناطق عشایری تولید می‌شود.
عشایر این استان در فصل پاییز به خوزستان و در فصل بهار از خوزستان به چهارمحال و بختیاری کوچ می‌کنند.
چهارمحال و بختیاری ۱۱ شهرستان با بیش از یک میلیون نفر جمعیت دارد.
