افزایش سخت‌گیری بانک مرکزی در بازار باز
در پانزدهمین حراج بازار باز سال جاری، بانک‌ها بیش از ۳۷۰ هزار میلیارد تومان سفارش ریپو ثبت کردند اما بانک مرکزی بیش از ۳۱ هزار میلیارد تومان از این سفارش‌ها را نپذیرفت؛ موضوعی که در کنار از سرگیری اعتبارگیری قاعده‌مند در بازار بین بانکی، نشانه‌های تشدید کمبود نقدینگی در بانک‌ها به شمار می‌روند.
به گزارش اکو ۳۶۵ و به نقل از تجارت نیوز، بانک مرکزی در جدیدترین گزارش خود از عملیات اجرایی سیاست پولی، وضعیت بازار باز و اعتبارگیری قاعده‌مند از طریق بازار بین بانکی در نخستین هفته مردادماه را منتشر کرد.
بررسی این گزارش نشان می‌دهد پس از آنکه بانک مرکزی در چهار حراج پیشین بازار باز، بانک مرکزی تقریبا همه سفارش‌های ریپو بانک‌ها را پذیرفت و منابع موردنیاز آنها را تامین کرد، در حراج این هفته، بخش قابل توجهی از سفارش‌های توافق بازخرید از سوی شبکه بانکی را قبول نکرد. از سوی دیگر، بانک‌ها پس از سه هفته دوری از بازار اعتبارگیری قاعده‌مند، بار دیگر بخشی از نیاز خود به نقدینگی را با استقراض از بانک مرکزی در بازار بین بانکی تامین کردند.
بازار باز چیست؟
بازار باز یکی از سازوکارهای اقتصادی و ابزارهای مهم بانک مرکزی برای اعمال سیاست پولی است. در بازار باز، بانک‌ها با استفاده از عملیات ریپو، منابع موردنیازشان را از بانک مرکزی قرض می‌گیرند تا کسری‌های خود را جبران کنند. در این عملیات، بانک‌ها با فروش اوراق در اختیار خود به بانک مرکزی، وجوه نقد مورد نیاز را دریافت و در سررسیدی که از قبل تعیین می‌شود، اوراق فروخته‌شده را با نرخ سود مشخصی از بانک مرکزی بازخرید می‌کنند و بدهی خود را به این بانک می‌پردازند.
ثبت ۳۷۰ هزار میلیارد تومان ریپو در پانزدهمین حراج بازار باز سال ۱۴۰۴
گزارش بانک مرکزی از پانزدهمین حراج بازار باز سال ۱۴۰۴ حاکی از آن است که در روز ششم مردادماه، ۱۹ بانک و موسسه اعتباری غیربانکی در بازار باز حاضر شدند و بخشی سفارش‌های ریپوی خود را با مدت توافق بازخرید هفت روزه و حداقل نرخ ریپوی ۲۳ درصدی، به بانک مرکزی ارسال کردند.
در حراج شماره ۱۵ بازار باز، رقم ثبت سفارش ریپو برای دومین هفته متوالی افزایش یافت و بانک‌ها بیش از ۳۷۰ هزار میلیارد تومان سفارش به بانک مرکزی ارسال کردند که این رقم رشدی ۱۵ هزار میلیارد تومانی را در مقایسه با حراج پیشین بازار باز شاهد بود.
بانک مرکزی ۳۱ هزار میلیارد تومان از سفارش‌های بانک‌ها را نپذیرفت
خلاف چهار حراج قبلی بازار باز که در آنها، تقریبا همه سفارش‌های ریپوی بانک‌ها پذیرفته شد، بانک مرکزی در این هفته دست رد به سینه بانک‌ها زد و بیش از ۳۱ هزار میلیارد تومان از سفارش‌های ارسالی را نپذیرفت.
به این ترتیب، بانک مرکزی در این هفته ۳۳۹ هزار میلیارد تومان از ریپوهای ثبت شده را پذیرفت که این رقم نه تنها ۱۶ هزار میلیارد تومان کمتر از هفته پیش بود، بلکه کمترین میزان تزریق پول بانک مرکزی در بازار باز طی پنج حراج اخیر بازار باز به شمار می‌رفت.
از سوی دیگر اما ۳۵۷ هزار میلیارد تومان سفارش‌های ریپوی بانک‌ها در بازار باز این هفته سررسید شد و آنها این مبلغ را به بانک مرکزی بازگردند.
از سرگیری اعتبارگیری قاعده‌مند بانک‌ها از بانک مرکزی
بخش دیگری از گزارش بانک مرکزی به اعتبارگیری قاعده‌مند بانک‌ها در بازار بین بانکی اختصاص یافته است؛ بازاری که در آن، بانک‌ها بخشی از نیاز خود به نقدینگی را با دریافت اعتبار از بانک مرکزی با نرخ ۲۴ درصد که سقف دالان نرخ سود محسوب می‌شود، تامین می‌کنند.
با وجود اینکه در سه هفته اخیر، بانک‌ها از این طریق از بانک مرکزی استقراض نکرده بودند، در روز ششم مردادماه، یک بانک یا موسسه اعتباری برای تامین نیاز خود، به استقراض از بانک مرکزی از طریق بازار بین بانکی روی آورد و بانک مرکزی نیز ۴۸۰ میلیارد تومان به این بانک وام داد.
صعود نرخ بهره بین بانکی ادامه دارد؟
از سرگیری اعتبارگیری قاعده‌مند در بازار بین بانکی در کنار افزایش سفارش‌های ارسالی در بازار باز، حاکی از آن است که بانک‌ها در هفته‌های اخیر، بار دیگر دچار کمبود نقدینگی شده‌اند و برای جبران آن، به افزایش استقراض از بانک مرکزی روی آورده‌اند.
به همین دلیل، پیش‌بینی می‌شود نرخ بهره بین بانکی نیز در هفته‌های گذشته از سطح ۲۳.۹۸ درصدی به ۲۳.۶۴ درصدی سقوط کرد و سپس به ۲۳.۸۹ درصد افزایش یافت، در هفته جاری نیز به روند صعودی خود ادامه دهد.
